زمانی که کودک دندانش را زودتر از زمان اصلی از دست میدهد ، چاره ای جز استفاده از فضا نگهدارنده باقی نمیماند. همیشه دندان ها تمایل به حرکت به سمت جلو دارند ، بنابراین اگر جای دندانی خالی باشد، دندان های دیگر حرکت میکنند و فضای خالی را کم کم پر میکنند.اگر دندان شیری زودتر از زمان موعد از دست رود میتواند مشکل ساز شود. زیرا نه تنها فضاهای خالی اشغال میشوند بلکه در سال های آتی که قرار است دندان دائمی رویش کند فضای مورد نیازی که برای رویش نیاز داشته است ، از بین رفته است. بنابراین باید فضا نگهدارنده گذاشته شود تا مانع از حرکت دندان های عقب به سمت جلو شود.
فهرست مطالب
- فضای نگهدارنده دندان چیست؟
- علل لزوم استفاده از فضا نگهدارنده چیست؟
- انواع فضا نگهدارنده دندان شیری کدامند؟
- معرفی انواع فضا نگهدارنده های ثابت دندان
- روش جاگذاری فضا نگهدارنده توسط دندانپزشک چگونه است؟
- موارد ضروری استفاده از فضانگهدارنده دندان شیری چیست؟
- اصول مهم در مراقبت از فضا نگهدارنده ها چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
فضای نگهدارنده دندان چیست؟
فضا نگهدار دندان وسیله ای است که در دهان گذاشته می شود تا جای خالی که در قوس دندانی وجود دارد را باز نگه دارد و جلوی بسته شدن فضا را بگیرد.کودکان از حدود شش سالگی به تدریج دندانهای شیری شان را از دست می دهند و به جای آنها، دندان دائمی در می آید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ترومای دندان کودکان را بخوانید. اما در بسیاری از مواقع، این روند طبیعی به دلایل مختلف مختل می شود و یک یا چند دندان زودتر از موعد از بین می روند و کشیده می شوند و جایشان خالی می شود. در چنین مواقعی، فضا نگهدار به جای دندان بر روی لثه گذاشته می شود تا جای خالی را برای بیرون زدن دندان دائمی نگه دارد.
علل لزوم استفاده از فضا نگهدارنده چیست؟
دلایل گوناگونی برای زود افتادن دندانهای شیری وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- ضربه دیدن دندان و افتادن آن در اثر زمین خوردن یا تصادف
- کشیده شدن دندان به دلیل پوسیدگی شدید
- ابتلا به بیماری‌های خونی ، اختلال‌های متابولیسم یا دیگر بیماری‌ها یا عارضه‌های منجر به زود افتادن دندان
درهر حال فضا نگهدار دندان شیری در کودکان وسیله مفیدی است که در صورت افتادن دندان شیری قبل از آماده بودن دندان دائمی برای درآمدن یا در صورت غائب بودن دندان دائمی به کار برده میشود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله اختلال مکیدن انگشت در کودکان را بخوانید.فضا نگهدارنده دندان در کودکان با باز نگه داشتن فضا در واقع رویش دندانهای دائمی را در جای مناسب تضمین میکند.
انواع فضا نگهدارنده دندان شیری کدامند؟
فضا نگهدارنده های دندان در ۲ نوع ثابت و متحرک وجود دارند:
۱- فضا نگهدارنده متحرک
فضا نگهدارنده دندان متحرک و مانند پلاکهای متحرک ارتودنسی هستند که کودک باید ۱۴ ساعت در شبانه روز در دهان خود گذاشته و بعد از خوردن غذا پلاک را از دهان خارج کرده و آنرا بشوید. زمانی هم که از پلاک استفاده نمی شود حتماً باید داخل ظرف آب گذاشته شود تا تغییراتی در ابعاد پلاک ایجاد نشود.
نگهدارنده های متحرک از آکریلیک ساخته شده اند. از دندان های مصنوعی یا بلوک های مواد دندانی برای نگه داشتن فضاهای باز استفاده می شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره دندان شیری را بخوانید. این دستگاه در کودکان بزرگ تر بهتر کار می کند. چرا که می تواند دستگاه را خارج کند و آن را تمیز کرده و از آن مراقبت کند. نگهدارنده هاى متحرک تکه اى برای کودکانى که چند دندان ندارند ، مناسب هستند.
۲- فضا نگهدارنده ثابت
فضا نگهدارنده دندان ثابت با چسبهای مخصوص دندانپزشکی به دندان کودک چسبیده و جابجا نمیشود. این نگهدارنده ها برای بچه های کوچکتر یا کسانی که دندان عقبی خود را از دست داده اند مناسب تر هستند. نگهدارنده هاى یک طرفه در یک طرف ثابت می شوند. در حالی که نگهدارنده هاى دو طرف در هر دو طرف ثابت می شوند.
آن ها می توانند بر روی فک بالا یا پایین نصب شوند تا حفره ى دندان های جلو یا عقب را بپوشانند. نگهدارنده اى که دندانپزشک شما توصیه می کند بستگی به تعداد و محل دندان های افتاده دارد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فلوراید تراپی دندان کودکان را بخوانید.
معرفی انواع فضا نگهدارنده های ثابت دندان
فضا نگهدار های ثابت انواع گوناگونی دارند که در ادامه آن ها را بررسی می کنیم.
فضا نگهدار ثابت باند و حلقه
این نوع از نگهدارندهها از سیم فولادی ضد زنگ ساخته میشوند. این وسیله توسط باند ارتودنسی که زمینه رشد بدون انسداد دندانهای دائمی را فراهم میکند، نگهداری میشود. استفاده از این نوع فضا نگهدار، در مواردی که یک یا چند دندان آسیا فرد در یک قوس دندانی از دست رفته است، توصیه میشود.
قوس نگهدارنده زبانی
چنین فضا نگهداری به منظور حفظ دندانهای پشتی در دو طرف، مورد استفاده افراد قرار میگیرد.
قوس ترانسپلاتال
این فضا نگهدار با نصب بر روی فک بالا، توسط سیم به دندانهای مجاور وصل شده و فضا را در هر دو طرف قوس دندان محفوظ میدارد.
فضا نگهدار دیستال شو
این نگهدارنده با نصب بر روی اولین دندان آسیای کودک، فضا را به منظور رشد اولین دندان مولر دائمی وی پس از افتادن دندانهای شیری، حفظ میکند. به منظور استفاده از این فضا نگهدار، دندانپزشک قالبهایی را از دهان بیمار تهیه و با هدف ساخت نگهدارنده سفارشی برای آن کودک، به آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال میکند.
روش جاگذاری فضا نگهدارنده توسط دندانپزشک چگونه است؟
- قرار دادن فضا نگهدار بند و لوپ ساده است . از دندانهای کودک قالب گرفته میشود و مدل به دست آمده برای تهیه این فضا نگهدار دو بخشی به لابراتوار فرستاده میشود.
- یک بخش بند است که دور دندان پشت دندان غائب قرار میگیرد ، بخش دیگر لوپ یا بریسی است که روی لثه‌ی دندان غائب و دندان جلویی قرار میگیرد.
- بند چسبانده شده روی دندان از حرکت کردن دندان به سمت فضای خالی دندان غائب جلوگیری میکند و فضای کافی را برای درآمدن دندان دائمی در موقعیت مناسب حفظ میکند.
- دندانپزشك اطفال وضعیت فضا نگهدار و دندان‌ها را در جلسات چک‌آپ بررسی میکنند. فضانگهدارنده را پس از دیده شدن دندان دائمی و بیرون زدن آن از لثه درمی‌آورند.
موارد ضروری استفاده از فضانگهدارنده دندان شیری چیست؟
از دست دادن زودهنگام دندان شیری همیشه باعث نمیشود تا نیازمند بکارگیری فضانگهدارنده شوید. اگر یکی از چهار دندان قدامی شیری فک بالا زودتر بیافتد، فضای خالی خود به خود باز باقی می‌ماند تا دندان دائمی در محل خود رویش نماید.و نیازی به قرار دادن فضا نگهدارنده نمی باشد.
مواردی هم وجود دارد که مدتی از افتادن دندان شیری گذشته و دندانهای مجاور آن به سمت فضای خالی حرکت کرده‌اند. در این حالت هم امکان بازپس گیری فضا و باز نگهداشتن آن وجود دارد. در این موارد از وسیله‌ای به نام بازپس گیرنده فضا (space regainer) استفاده میشود. این وسیله مشابه فضانگهدارنده ثابت است با این تفاوت که با بکارگیری فنر مابین فضای خالی بین دو دندان، باعث رانده شدن و دور شدن دندانهای مجاور از هم و باز شدن فضای خالی بین آن میشود.
اصول مهم در مراقبت از فضا نگهدارنده ها چیست؟
- به هیچ عنوان ، سیم دستگاه را با استفاده از زبان و دست ، دستكارى نكنيد؛ چرا که منجر به آسیب دیدگی فضا نگهدارنده می شود.
- به فضا نگهدارنده ها ، فشار وارد نکنيد و از خوردن مواد غذايى سفت و چسبناك خوددارى كنيد.
- در صورت بروز هر گونه اتفاق همانند شکستگی ، خم و لق شدن ، جدا شدن و از این قبیل موارد به متخصص دندانپزشکی اطفال ، مراجعه نمایید.
- در صورت بروز ناگهانی درد دندان یا لثه در کودکان ، سریعا به متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید.
- به طور منظم و مرتب به دندانپزشک اطفال، جهت بررسی و تنظیم مجدد فضا نگهدارنده ها مراجعه کرده و در این باره سهل انگاری نکنید.
- بهداشت دهان و دندان خود را در زمان استفاده از فضانگهدارها فراموش نكنيد.
سخن پایانی
شما دراین مقاله با فضا نگهدارنده دندان آشنا شدید.همچنین از ضرورت آن برای کودکان و انواع آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
هزینه دستگاه فضا نگهدارنده به چه عواملی بستگی دارد؟
هزینه دستگاه فضا نگهدارنده به عوامل مختلفی بستگی دارد . برای مثال این که کدام نوع آن از جمله متحرک و یا ثابت استفاده میشود؟ یک طرفه است و یا دو طرفه؟ پس هزینه دستگاه فضانگهدارنده برای هر کودک ممکن است متفاوت باشد.
آیا استفاده از فضا نگهدار برای کودک دردناک است؟
در روز های ابتدایی که فضا نگهدار در دهان قرار داده می شود، امکان دارد تا کمی سبب تحریک زبان و دندان ها شود. شاید دندان های جلویی که بیشتر در معرض برخورد با سیم قرار دارند، بیشتر درد بگیرند. اما جای نگرانی وجود نداشته و این احساس درد طبیعی می باشد و به مرور زمان کاهش و پایان می یابد. در صورتی که فرزند شما تحمل این میزان درد و ناراحتی اندک را نیز نداشت، می توانید با مشورت دندانپزشک از دارو های مسکن استفاده داشته باشید.
