ترمیم اصطلاحی است که در دندانپزشکی از آن برای توصیف بازسازی ساختار دندان از دست رفته یا آسیب‌دیده استفاده میشود. ترمیم‌ها در دو دستة مستقیم یا غیرمستقیم طبقه‌بندی می‌شوند. ترمیم‌های مستقیم ترمیم‌هایی هستند که در داخل دهان انجام می‌شوند (پر کردن دندان) از طرفی دیگر ترمیم‌های غیرمستقیم در خارج از دهان انجام می‌گیرند و سپس به روش جداگانه بر روی دندان یا ساختار دندان حامی قرار میگیرد (مثلا روکش کردن و یا تاج‌گذاری دندان). آنچه برای بیمار مناسب است بستگی به مسئله‌ای و یا مشکلی دارد که وی با آن روبرو است اما با این حال ترجیحات شخصی نیز ممکن است در تصمیم‌گیری فرد نقش داشته باشد.
فهرست مطالب
- معرفی انواع روشهای ترمیم دندان
- باندینگ مستقیم دندان چیست؟
- عصب کشی دندان چیست؟
- دندان مصنوعی چیست؟
- ایمپلنت دندان چیست؟
- چه کسانی نمی توانند برای ترمیم دندان ایمپلنت را انجام دهند؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
معرفی انواع روشهای ترمیم دندان
1-ترمیم مستقیم دندان
در ترمیم مستقیم دندان، کلیه کارها در داخل دهان انجام و تکمیل میشود. این روش که معمولاً از آن به عنوان پر کردن دندان یاد میشود، شامل قرار دادن یک ماده نرم و انعطاف‌پذیر در یک حفره آماده و تمیز شده است. سپس این ماده سفت و سخت میشود تا ساختار ( و البته گاهی اوقات ظاهر) دندان آسیب‌دیده ترمیم شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درمان های لکه‌های سفید دندان را بخوانید.پر کردن یکی از روشهای محافظه‌کارانه ترمیم دندان است که غالبا کمترین تهاجمی را دارد. معمولاً برای این کار از سه ماده استفاده میشود:
- آمالگام نقره ترکیبی است که از ۵۰ درصد جیوه و ۵۰ درصد نقره، قلع ، روی و مس تشکیل شده است. از مزایای آمالگام نقره‌ای می‌توان به هزینه کم، نصب آسان و استحکام و دوام فوق العادة آن اشاره کرد. از معایب آن هم می‌توان گفت که از نظر زیبایی چندان خوشایند نیست و مستعد انبساط و انقباض است.
- پر کننده‌های کامپوزیتی از جنس رزین‌های مصنوعی و بسیار محبوب هستند زیرا امکان تطابق پیدا کردن با سایه دندان را بخوبی دارند. با این حال، این نوع از ماده به مراتب گران‌تر از آمالگام نقره‌ای بوده و از دوام کمتری برخوردار هستند. از همین رو هر ۵ سال یک بار باید تعویض شوند.
- گلاس آینومر: از نوع پر کننده‌ها از مخلوط کردن پودر گلاس سیلیکات و پلی آکریلیک اسید برای شکل‌گیری یک مادة سخت، کرم رنگ ساخته می‌شوند. این نوع پر کننده‌ها نسبتاً ضعیف بوده و عمدتاً روی دندانهای کودک و سطوح دندانهای تازه سر درآورده استفاده می‌شوند. از جمله مزایای آن می‌توان به قیمت متوسط، عدم تغییر شکل و یا انقباض اشاره کرد.
باندینگ مستقیم دندان چیست؟
شکل دیگری از ترمیم مستقیم دندان شامل باندینگ مستقیم دندان است. باندینگ به روشی اطلاق میشود که در آن از یک ماده پیوند دهنده مانند بتونه برای ترمیم ترک‌ها، تغییر شکل مجدد دندانها و یا کاهش شکاف بین دندانها استفاده میشود. ماده باندینگ به گونه‌ای طراحی و رنگ‌بندی میشود تا بیشترین زیبایی را برای دندان به همراه داشته باشد و سپس با دستگاه لایت کیور در داخل دهان خشک میشود.
عصب کشی در ترمیم دندان
عصب کشی (جراحی عصب دندان): احتمالا یکی از ترسناک‌ترین روشهای ترمیم دندان است. در عصب کشی دندان به منظور از بین بردن هرگونه پوسیدگی موجود در داخل ریشه دندان، داخل دندان یک حفره ایجاد میشود. این روش درمانی زمانی استفاده میشود که پوسیدگی دندان بیش از حد است و دیگر امکان پر کردن آن وجود نداشته باشد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله برداشتن لمینت دندان را بخوانید. همچنین حفظ دندان طبیعی خود انسان بسیار حائز اهمیت است لذا برای حفظ آن عصب کشی انجام میشود.
درست است که ایمپلنت دندان گزینة بسیار خوبی است اما هیچ چیز جای دندان واقعی و طبیعی خود انسان را نمی‌گیرد. لازم به ذکر است که امروزه به لطف وجود مواد بی‌حس کننده دیگر لازم نیست که از عصب کشی دندان بترسید. در واقع، با استفاده از مواد بی‌حس کننده فرد هیچ تفاوتی بین پر کردن و عصب کشی دندان احساس نمی‌کند.
2- ترمیم غیر مستقیم دندان
در ترمیم غیر مستقیم دندان، ترمیم دندان در خارج از دهان صورت میگیرد. نمونه‌های ترمیم غیرمستقیم دندان شامل روکش کردن، تاج‌گذاری دندان، بریج، ایمپلنت، اینلی و آنلی دندان می‌باشد. در حالی که از نظر برخی از مردم دندانهای مصنوعی نیز شکلی از ترمیم غیر مستقیم دندان محسوب می‌شوند اما معمولا ترمیم غیرمستقیم دندان به شکل ثابت و دائمی یا نیمه دائمی اطلاق میشود و شامل دندانهای مصنوعی که قابل جابجایی هستند نمی‌شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله لق شدن دندان دائمی را بخوانید.
از آنجا که این روش‌ها نیازمند کار بیشتر (مانند تصحیح دندان، آماده‌سازی دندان، ساخت و روکش موقت، بریج یا تاج دندان) می‌باشد لذا هزینة آنها بالا است. از جمله مزایای ترمیم غیرمستقیم دندان می‌توان به افزایش زیبایی ظاهری دندانها اشاره کرد. همچنین در صورتی که آسیب‌دیدگی دندان شدید یا زیاد باشد راه حلی پایدارتر و بادوام‌تر ارائه می‌دهند. رایج‌ترین گزینه‌های ترمیم دندان به روش غیرمستقیم عبارتند از:
تاج دندان در ترمیم دندان
دندان تاج پوششی به شکل دندان است که یا روی دندان آسیب دیده قرار میگیرد و یا به اباتمنت یا پایه ایمپلنت متصل میشود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ارتودنسی سریع چیست؟ را بخوانید. موارد استفاده از تاج دندان عبارتست از:
- ترمیم دندانهای شکسته یا آسیب‌دیده
- تقویت دندانهای ضعیف شده
- در مواردی که امکان پر کردن دندان وجود نداشته باشد.
- برای زیبایی
- تقویت مهر و موم دندان بعد از عصب کشی
تاج دندان را می‌توان از انواع مختلفی از مواد از جمله پرسلن و آلیاژهای مختلف فلز تهیه کرد. هزینه تاج دندان به مواد سازندة آن بستگی دارد.
بریج دندان در ترمیم
آیا تا حالا شده یکی و یا چند تا دندانتان از دست بروند؟ در چنین مواردی ممکن است که پزشک به شما توصیه کند که از بریج یا پل دندان استفاده کنید. پل دندانی، پروتزی است که شکاف بین دو دندان را “پل” میکند. پل‌های دندانی انواع مختلفی دارند. رایج‌ترین نوع بریج دندانی، پل ثابت است که متشکل از یک تاج در یک و یا دو طرف پونتیک (دندان مصنوعی) است. تاج روی دندانهای کناری جا میگیرد و جای آن مطمئن است. یکی از مشکلات و عوارض جانبی این نوع پل این است که برای قرار گرفتن تاج باید دندانهای مجاور با وجود سالم بودن تراشیده شوند.
ایمپلنت در ترمیم دندان
ایمپلنت دندان جایگزینی برای دندانهای از دست رفته هستند. ایمپلنت‌های دندانی انواع مختلفی دارند که شامل ایمپلنت‌های استاندارد و ایمپلنت‌های All-on-4 میشود.
ایمپلنت‌های All-on-4 برای جایگزینی کل قوس دهان و یا کل دندانهای فرد نسبت به ایمپلنت جداگانه برای تک تک دندانها بسیار مقرون به صرفه‌تر هستند. در این نوع ایمپلنت‌ها “تمام” دندانها را می‌توان روی “4 پایه” ایمپلینت دندانی سوار کرد و از حفظ قوس دهان اطمینان حاصل کرد. اگرچه ایمپلنت‌های دندان بهترین روش برای جایگزینی دندانهای از دست رفته هستند اما هزینة آنها بسیار گران است. به همین دلیل شاید بهتر باشد به دنبال راه‌هایی برای ارزانتر از کاشت ایمپلنت دندان بگردید. اگر در چنین فکری هستید بهتر است تا آخر این مقاله را بخوانید و با دیگر راه‌های ترمیم دندان آشنا شوید که ارزانتر از ایمپلنت هستند.
گاهی ممکن است که دندانپزشک به شما توصیه کند که دندان‌هایتان را ایمپلنت کنید اما شما استخوان کافی در فک فوقانی خود برای پشتیبانی از کاشت دندان را نداشته باشید. در این مواقع، دندانپزشک به شما پیشنهاد میکند که از لیفت سینوس استفاده کنید. لیفت سینوس یک عمل جراحی است که استخوان را به فک فوقانی پیوند می‌زند. غشای سینوسی باید کمی فک بالا را به سمت بالا بکشد و فضای لازم برای اضافه کردن استخوان فراهم کند.
دندان مصنوعی
دندان مصنوعی نوعی پروتز دندان است که برای استفادة افرادی طراحی شده است که حداقل یکی و یا احتمالا همه دندانهای آنها را از دست رفته باشد. دندان مصنوعی به افرادی که دندانهای خود را از دست داده‌اند، کمک میکند تا توانایی خوردن و صحبت کردن را به شکلی بسیار نزدیک به دندانهای طبیعی به دست آورند. همچنین می‌توان از دندانهای مصنوعی برای محافظت از دندانهای باقی مانده در برابر استفاده بیش از حد و یا وارد آمدن فشار زیاد به آنها به هنگام جویدن کند و از افتادگی صورت به سمت داخل (تو رفتگی) ممانعت به عمل می‌آورد.
انواع مختلف دندان مصنوعی عبارتند از: دندانهای مصنوعی
- کامل و جزئی
- ثابت یا متحرک
- پشتیبانی ایمپلنت
- ساخته شده از موادی مانند اکریلیک، فلز و مواد انعطاف‌پذیر
اگرچه دندانهای مصنوعی در مقایسه با ایمپلنت دندان گزینة خوبی برای دندانهای از دست رفته نیستند اما با این وجود می‌توانند به افزایش کیفیت زندگی بسیاری از افراد بدون دندان کمک کنند.
یکی دیگر از گزینه‌هایی که میتوانید از آن استفاده کنید پلاک اسنپ در دندان مصنوعی است. این پلاک‌ها بر روی دندان مصنوعی قرار می‌گیرند و با حداقل مقدار ایمپلنت دندان در فک بالا یا پایین نصب می‌شوند. این پلاک‌ها باید شب‌ها به هنگام خواب برداشته و تمیز شوند. البته این نوع از دندانهای مصنوعی در مقایسه با دندانهای مصنوعی معمولی اندکی قوی‌تر هستند و حتی ممکن است برای سلامتی کلی دهان شما نیز بهتر باشند. از طرف دیگر، اگر چنانچه تنها چند دندان و یا یکی از دندان‌هایتان از بین رفته باشد در این صورت پزشک استفاده از دندانهای مصنوعی جزئی را به شما توصیه میکند.
اینلی و آنلی دندان
اینلی نوعی پرکردگی دندان محسوب می‌شوند با این تفاوت که در ساخت آنها بجای استفاده از مواد نرم و منعطف در آنها از مواد سخت مانند کامپوزیت‌های پرسلین، طلا و یا رزین استفاده میشود. سپس اینلی ساخته شده که از ظاهر دندان طبیعی تقلید میکند در جای خود سفت میشود. اینلی‌ها نسبت به پر کردن دندان کمتر در معرض کوچک شدن هستند و معمولاً زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که پوسیدگی یا شکستگی دندان زیاد باشد.
آنلی شکلی مشمول‌تر از اینلی است. آنلی به جای ترمیم یک ناحیه شکسته و یا پوسیده شده دندان هر تکه از دندان شکسته شده را ترمیم میکند. آنلی دندان با تاج دندان تفاوت دارد زیرا در آنلی تنها بخشی از دندان ترمیم میشود و کاری با کل دندان ندارد.
عصب کشی دندان چیست؟
زمانی که قسمت های داخلی دندان که پالپ معروف هستند آسیب ببینند عصب کشی دندان انجام می شود . پالپ از رگ های خونی و یک سری بافت تشکیل شده که در رشد دندان موثر است.
علت هایی که موجب آسیب به پالپ دندان می شوند :
- پوسیدگی عمیق به علت بی توجهی و عدم ترمیم حفره های دندان
- انجام چند عمل جراحی رو دندان ها
- ترک خوردن دندان
علائم پالپ آسیب دیده :
- احساس درد شدید در دندان
- گرمی و تورم لثه
مراحل عصب کشی به طور خلاصه :
- ابتدا متخصص اندودنتیست فرآیند بی حسی را انجام می دهد.
- پالپ آسیب دیده را خارج میکند
- آنتی بیوتیک می زنند تا عفونت را سرکوب کنند
- پر کردن دندان
عمر دندان عصب کشی شده اگر اتفاق خاصی رخ ندهد بسیار طولانی می شود.
دندان مصنوعی چیست؟
دندان های مصنوعی بهترین جایگزین برا دندان هایی هستند که بر اثر عوامل گوناگونی همچون تصادف ، بیماری و … از بین رفته اند . این دندان ها به صورت سفارشی ساخته می شوند و جنس آنها فلزی و یا پلاستیکی است . منظور از سفارشی این است که معمولا دندان مصنوعی بر اساس اندازه دهان و لثه شما باید قالب گیری شود پس دندان مصنوعی هرکس متخصص به دهان اوست . زمانی استفاده از دندان مصنوعی نیاز است که شما تمام دندان های خود را از دست داده باشید و یا حداقل یکی الی سه عدد بیشتر دندان در دهان خود نداشته باشید . در واقع دندان مصنوعی علاوه بر کمک به شما در هنگام غذا خوردن ، افتادگی لپ و گونه های شما را که بر اثر از نبود دندان ایجاد شده پر می کند .
انواع دندان مصنوعی عبارت اند از :
- دندان مصنوعی کامل
- دندان مصنوعی ثابت
- دندان مصنوعی تکه ای
- دندان مصنوعی کاشتنی یا ایمپلنت دندان
- در پایین به طور مفصل به توضیح ایمپلنت دندان پرداختیم.
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت شبیه یک پیچ از جنس تیتانیوم می باشد و همواره به عنوان جایگزین مناسبی برای ریشه های دندان مورد استفاده قرار میگیرد. آن به گونه ای ساخته شده که با بدن شما سازگاری داشته باشد.معمولا هنگامی که یک شخص دندان خودش را بر اساس تصادف و یا عوامل دیگر از دست می دهد از ایمپلنت دندان برای جایگزینی دندان از دست رفته استفاده میکنند.از ایمپلنت می توان سال های زیادی استفاده کرد به شرط آن که از آن به شکل درستی مراقبت کرد.
انواع ایمپلنت دندان:
- اندوستیال
- ساب پریو ستیال
چه کسانی نمی توانند برای ترمیم دندان ایمپلنت را انجام دهند؟
افرادی که تحت پرتو درمانی یا شیمی درمانی هستند برای آنها انجام ایمپلنت موفق آمیز نخواهد بود.کسانی که پوکی استخوان دارند همواره برایشان ایمپلنت دندان تجویز نمی شود زیرا یکی از اساس های ماندگاری ایمپلنت قرار گرفتن ایمپلنت داخل استخوان فک است اگر پوکی استخوان داشته باشید این عمل رخ نمی دهد .لثه فرد مراجعه کننده باید در بهترین شرایط ممکن قرار گرفته باشد تا قرار دادن ایمپلنت به راحتی صورت گیرد در غیر این صورت احتمال اینکه فرد مراجعه کننده به عفونت های لثه دچار شود ، بسیار است .اگر شما سیگاری می باشد همواره باید در نظر داشته باشید که این عمل برای شما موفقیت آمیز نخواهد بود.
قبل از انجام ایمپلنت به نکات زیر توجه کنید :
- اگر دندان های شما دچار پوسیدگی شده است حتما باید به دندانپزشک مراجعه کنید و پوسیدگی دندان های خود را برطرف سازید
- حتما از دکتر خود بپرسید که آیا ایمپلنت برای شما موفق آمیز خواهد بود یا خیر .
- از دکتر خود بخواهید که مراحل ایمپلنت گذاری را برایتان شرح دهد ، اگر متوجه شدید دکتر شما تمام مراحل را میخواهد به درستی انجام دهد آن موقع اقدام به عمل کنید.
مراحل ایمپلنت دندان :
- در ابتدا از جانب دکتر آمادگی های لازم به شما توضیح داده می شود
- شما باید قبل از عمل پرونده تشکیل دهید. حین تشکیل پرونده از شما سوالاتی پرسیده می شود ، توجه داشته باشید به تمامی این سوال ها به درستی پاسخ دهید اگر هم متوجه سوالی نشدید حتما از پزشک خود پرسش کنید.
- بعد از انجام اقدامات ابتدایی حال نوبت به این میرسد که اسکن مخصوص را انجام دهید.
- پزشک دهان شما را مورد معاینه قرار می دهد و بهترین مکان برای برش لثه را انتخاب میکند.
- حال موقع انجام عمل جراحی است ، در این عمل دهان شما را بی حس میکنند.
- برش ریزی در لثه ایجاد میکنند و سپس استخوان فک را سوراخ میکنند.
- در مرحله آخر ایمپلنت آماده شده در محل خود قرار گرفته و به خوبی چفت میشود.
سخن پایانی
شما دراین مقاله با انواع روش های ترمیم دندان آشنا شدید.همچنین از پرکردن،عصب کشی ،روکش،ایمپلنت و دندان آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
چه تفاوتی بین ترمیم و زیباسازی دندان وجود دارد؟
سوال بسیار خوبیست زیرا ترمیم دندان و زیباسازی آن اغلب با هم همپوشانی دارند. با این وجود، می‌توان گفت که ترمیم دندان روشی است که دغدغه اصلی آن حفظ سلامت و عملکرد دهان است اما تمرکز اصلی زیباسازی دندان بر روی بهبود ظاهر و لبخند فرد است.
آیا روکش کردن دندان جزء روشهای ترمیمی محسوب میشود؟
روکش کردن دندان هم یک روش ترمیمی و هم زیباسازی دندان تلقی میشود زیرا نه تنها باعث بهبود ظاهر دندان می‌شوند بلکه به کاهش حساسیت دندان، حفظ سلامت لثه نیز کمک میکنند و از دندانهای سالم در برابر آسیب‌دیدگی محافظت میکنند.
