فرنکتومی چیست؟ آشنایی با انواع فرنوم و جراحی فرنکتومی + بررسی مزاقبت های لازم بعد از جراحی

ناهنجاری‌های بافت فرنوم جزو مشکلات نسبتا رایج به شمار می‌رود که علت‌های مختلفی دارد. عمل فرنکتومی یکی از متدهای درمانی است که برای  رفع این ناهنجاری‌ها و ایجاد فرم عادی برای فک و دندان‌ها انجام می‌شود. در دهان ما چند بافت فرنوم وجود دارد. در برخی موارد این بافت کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از حد ممکن است. به همین دلیل مشکلات بسیاری ایجاد می‌شود. به عنوان مثال فرنوم بزرگ‌تر لب بالایی ممکن است بین دو دندان جلویی قرار بگیرد و باعث ایجاد فاصله بین آن‌ها شود. یا فرنوم کوتاه زبان، مانع از حرکت کامل این عضو در دهان می‌شود. آیا شما خود با این اختلال مواجه هستید؟ دکتر شما جراحی فرنوم را بعنوان راه حل با شما عنوان کرده؟ در این مقاله با ما باشید تا همه چیز را درباره جراحی فرنوم بدانیم.

---

فهرست مطالب

• فرنوکتومی چیست؟
• معرفی انواع فرنکتومی
• مشکلات ناشی از وجود فرنوکتومی زبانی چیست؟
• مشکلات ناشی از وجود فرنوکتومی لب چیست؟
• آیا زمان مناسب برای جراحی فرنکتومی مشخص است؟
• نحوه انجام عمل چگونه است؟
• دوره ریکاوری و بهبودی بعد از جراحی فرنکتومی به چه صورت است؟
• نتایج جراحی فرنکتومی چه زمانی قابل مشاهده است؟
• بعد از جراحی فرنکتومی چه مراقبت‌ هایی باید انجام داد؟
• آیا جراحی فرنکتومی عوارض دارد؟
• جراحی فرنکتومی چه مزیت‌ هایی دارد؟
• هزینه جراحی فرنکتومی چقدر است؟
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

فرنوکتومی چیست؟

فرنکتومی، به عنوان عمل فرنوتومی نیز شناخته می‌شود. فرنوم یا بند لب و زبان، بافت نرمی است که که به لب و لثه متصل می‌شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تفاوت دندانپزشکی و دندانسازی را بخوانید. این قسمت بند سفت و کشیده‌ای است که در زیر زبان قرار می‌گیرد. این بخش حرکت زبان را در حالت استراحت و قرارگرفتن روی کف دهان محدود می‌کند.

اگر فرنوم خیلی کوتاه باشد، می‌تواند در مکیدن شیر، بلع یا رشد و گفتار نوزاد اختلال ایجاد کند. در این هنگام بیمار باید عمل فرنکتومی انجام دهد. در این عمل، فرنوم برش‌هایی روی فرنوم ایجاد می‌شود تا اختلال آن برطرف گردد.

معرفی انواع فرنکتومی

فرنوم‌های متعددی در بدن انسان وجود دارد که تعدادی از آنها در دهان و حتی در ناحیه تناسلی قرار دارد. اما زمانی که صحبت از فرنکتومی است، فقط دو یا سه فرنوم مد نظر است.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عکس OPG دندان چیست رابخوایند. جراحی فرنوم هر سه مورد به روشی مشابه اما برای برطرف کردن مشکلاتی متفاوت انجام می‌شود.

1- فرنکتومی لب بالا

فرنکتومی لب غالباً بر روی فرنومی انجام می‌شود که لب بالا را به فک بالا متصل می‌کند. مشکل با رشد کردن لثه‌ها و دندان‌های کودک مشخص می‌شود که عموماً اما نه لزوماً زیبایی است. اگر بند لب بیش از حد کوتاه یا سفت باشد، چند مشکل رایج پیش می‌آید. نخست این که بافت رباط به سمت دو دندان قدامی بالا کشیده می‌شود. این امر باعث فاصله بین این دندان‌ها (دیاستم) می‌شود. به علاوه چون حرکت لب بالا محدود شده است، کودک نمی‌تواند دهان را کامل ببندد. پس دهان همیشه به نظر باز می‌آید. در این حالت کودک از راه دهان تنفس می‌کند و در نتیجه استنشاق از بینی و رشد فک و شکل‌گیری راه‌های عبور هوا به خوبی انجام نمی‌شود. تحلیل لثه نیز یکی از عوارض بند لب است.

2- فرنکتومی بند زبان

فرنوم زبان، بند سفت و کشیده‌ای زیر زبان است که حرکت زبان را در حالت استراحت و قرار گرفتن روی کف دهان محدود می‌کند. انعطاف‌پذیری در اکثر افراد آن‌قدر هست که زبان حرکت کافی برای صحبت کردن و غذا خوردن را داشته باشد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تفاوت بلیچینگ و جرم گیری چیست را بخوانید. اما اگر بند زبان بسیار کوتاه یا سفت باشد، زبان به کف دهان می‌چسبد. و  اصطلاحاً مشکل “زبان گره خورده” پیش می‌آید که عوارض متعددی را به دنبال دارد.

اگر زبان بیش از حد پایین باشد، مانع از رشد صحیح فک در کودکان می‌شود و در درازمدت باعث مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها می‌شود. دیگر پی‌آمد زبان گره خورده آپنه یا وقفه تنفسی در خواب است. عارضه دیگر این است که زبان نمی‌تواند فشار کافی را هنگام بلع به کام یا سقف دهان وارد کند و در عوض زبان بین دندان‌ها قرار می‌گیرد و به مرور مانع بسته شدن بین دندان‌ها و دهان می‌شود. آخرین عارضه ناشی از زبان گره خورده مشکلات گفتاری و نوک زبانی حرف زدن است.

3- فرنکتومی لب پایین

دلایل انجام جراحی برداشتن فرنوم  لب پایین و بالا یکسان است و در کل برای جلوگیری از مشکلات دندانی و تحلیل رفتن لثه انجام می‌شود. البته فرنکتومی لب بر روی بزرگسالان نیز انجام می‌شود تا دندان مصنوعی به خوبی روی لثه‌ها بنشیند. فرنوم با هر بار حرکت کردن لب دندان مصنوعی را از روی لثه‌ها جدا می‌کند و آرامش بیمار را سلب می‌کند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سیر تا پیاز فلوئوروزیس را بخوانید.

مشکلات ناشی از وجود فرنوکتومی زبانی چیست؟

فرنوم زبانی می‌بایست حرکت آزادانه زبان را به خصوص در هنگام بلع، صحبت کردن و رشد فک و زبان امکان‌پذیر نماید. در شرایطی که مشکل شدید باشد، در اصطلاح به این شرایط «گره خوردگی زبان» گفته می‌شود. علاوه بر این به کودک دچار مشکل فرنوم محکم زبانی در اصطلاح فرد مبتلا به مشکل چسبندگی زبان نیز گفته می‌شود. یکی از علائم این مشکل ظاهر شبیه به قلب زبان کودک در هنگام باز کردن زیاد دهان و جهت خاص سر زبان به سمت بالا است. پیامدهای ناشی از این وضعیت به شرح زیر هستند:

• موقعیت پایین زبان: در این شرایط موقعیت زبان پایین‌تر از حالت عادی در دهان قرار می‌گیرد و در نتیجه این شرایط فرد ممکن است با رشد غیرعادی فک پایین و رشد ناکافی فک بالا مواجه شود. این شرایط می‌تواند مشکلات جدی ارتودنسی و نیز مشکلات خواب برای فرد در آینده ایجاد کند.
• عملکرد نامناسب بلع: در هنگام بلع، زبان می‌بایست در کنار سقف دهان یا کام قرار گیرد. به هر حال اگر فرنوم زبانی به شدت محکم باشد، موقعیت قرارگیری زبان در دهان پایین‌تر از حالت عادی بوده و بین دندان‌ها قرار می‌گیرد.در اصطلاح به این مشکل فشار دادن زبان به دندان‌ها گفته می‌شود. تاثیرات ناشی از این شرایط می‌تواند با رشد نامناسب فک بالا برای فرد همراه باشد.
• مشکلات مربوط به تکلم و نوک زبانی صحبت کردن: به خاطر موقعیت نامناسب زبان در دهان در این شرایط، اغلب افراد با مشکل صحبت کردن نوک زبانی در این رابطه مواجه می‌شوند. معمولاً این شرایط باعث می‌شود بیمار بعضی از حروف را نتواند به نحو صحیح بیان کند.

مشکلات ناشی از وجود فرنوکتومی لب چیست؟

تقریباً ۱۰% کودکان دچار مشکل چسبندگی فرنوم هستند که به بافت موجود در این ناحیه نفوذ کرده یا باعث ایجاد بافت لثه مثلثی بین دندان‌های نیش مرکز دهان می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله علل ایجاد حساسیت های دندان را بخوانید.این شرایط معمولاً نیاز به استفاده از روش‌های درمان مناسب داشته و با افزایش سن به خودی خود برطرف نمی‌شوند. نتایج و پیامدهای ناشی از چسبندگی فرنوم به شرح زیر هستند:

مشکلات مربوط به مکیدن شیر در بین نوزادان:

یکی از مشکلات جدی در این رابطه است که می‌تواند باعث ایجاد محدودیت برای مکیدن سینه مادر یا حتی ایجاد مشکلات مربوط به سوء تغذیه شود.

ایجاد فاصله بین دندان‌ها:

به خاطر کشیدگی فیبری رباط‌هایی که به سمت پایین در ناحیه بین دندان‌های جلو امتداد یافته‌اند، ممکن است فاصله بین این رباط‌ها بسته نشده و در نتیجه این شرایط فرد دچار مشکل فاصله بین دندان‌ها شود.

وضعیت دائمی در ارتباط با باز بودن دهان:

رباط‌های محکم باعث ایجاد محدودیت در عملکرد و جلوگیری از تطبیق شرایط با لب پایین یا ایجاد مشکل قرارگیری نامناسب لب‌ها بر روی یکدیگر می‌شود. در واقع باید توجه داشت قرارگیری مناسب لب‌ها بر روی یکدیگر یک بخش مهم از فرآیند تنفس عادی می‌باشد. بنابراین، کودکان دچار این مشکل در معرض خطر بالاتر حالت دهان باز و تنفس دهانی قرار گرفته و این شرایط می‌تواند بر فرآیند رشد فک و نیز رشد سیستم تنفسی آن‌ها تاثیر منفی داشته باشد.

پلاک، پوسیدگی و ژنژیویت:

بالاتر قرار گرفتن لب بالا به خاطر سفت بودن فرنوم می‌تواند با تشکیل بیشتر پلاک، ایجاد پوسیدگی و التهاب لثه همراه باشد. هنگامی که اتصال فرنوم به لثه در ناحیه پایین‌تر از موقعیت عادی قرار داشته باشد، موقعیت لب باعث ایجاد یک حفره اطراف دندان‌های جلو در دهان میشود. در عمل می‌تواند به محلی برای گیر افتادن شیر و سایر مواد غذایی تبدیل شود. این شرایط باعث می‌شود مواد قندی در اطراف دندان‌ها جمع شود. در نتیجه باعث ایجاد پوسیدگی و سایر مشکلات مربوط به آن در نواحی تماس لثه‌ها با دندان‌ها شود.

آیا زمان مناسب برای جراحی فرنکتومی مشخص است؟

فرنوم لبی بزرگی که بین دو دندان شیری ثنایا قرار می‌گیرد و تا برآمدگی کام بالا رفته است در خردسالان شیوع بالایی دارد. فرنوم فاصله زیادی را بین دندان‌های پیشین ایجاد می‌کند. این حالت کاملاً طبیعی است. فضای باز جای کافی را برای رویش دندان‌های دائمی در حوالی 6 تا 7 سالگی نگه می‌دارد. جهت رشد استخوان فک بالا رو به سمت پایین است و لثه و استخوان لثوی نیز به موازات رشد کردن صورت کودک بلندتر می‌شود. وجود فرنولوم بین دندان‌ها آن‌ها را به تدریج و همگام با پایین آمدن دندان جابجا می‌کند.

دندانپزشکان معمولاً به والدین توصیه می‌کنند که تا زمان درآمدن دو دندان دائمی قدامی فک بالا تصمیمی برای درمان فرنوم لبی نگیرند؛ چون ممکن است فاصله بین دندان‌ها پس از درآمدن دندان‌های دائمی بسته شود. در غیر این صورت می‌توان با ارتودنسی وضعیت دندان‌ها را اصلاح کرد و فاصله ناشی از بند لب را بست. چنانچه بند لب باعث درد گرفتن لثه و لب بالای خردسالان شود، جراحی فرنکتومی لب انجام می‌شود.

نحوه انجام عمل چگونه است؟

فرنکتومی عمل جراحی کوچکی است که به منظور کوچک کردن فرنوم بزرگ یا کشیده شده انجام می‌ شود. بطور کلی جراحی فرنکتومی به چندین روش امکان پذیر است:

روش سنتی:

ابتدا بی حسی موضعی انجام می‌ شود .سپس با استفاده از تیغ جراحی بافت فرنوم غیرعادی با یک برش بداشته می‌ شود. در پایان با نخ‌ های بخیه قابل جذب یا کشیدنی محل جراحی را بخیه می‌ زنند.

جراحی فرنکتومی با لیزر:

در عمل فرنکتومی با لیزر از دستگاه لیزر دستی مخصوص بافت نرم برای جدا کردن فرنوم از لب بالا یا زبان استفاده می‌ شود. متخصص دندانپزشکی این عمل را تحت بی‌ حسی موضعی و ظرف یک تا دو دقیقه انجام می‌ دهد و زخم با تشکیل پوست جدید ظرف 10 روز التیام می‌ یابد.

جراحی با لیزر محبوبیت بالایی نزد پزشکان دارد، چون با خونریزی کمتری همراه است، کمتر به بافت آسیب می‌ زند، دوران بهبود سریع‌ تری دارد و درد پس از عمل آن نیز خفیف‌ تر است.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره کامپوزیت دندان را بخوانید.

جراحی فرنکتومی با سوزاندن (الکتروکوتریزاسیون):

 این روش نوعی از جراحی الکتریکی است که در آن از الکترودهای حرارت دیده و گرم شده برای سوزاندن بافت‌ های غیرعادی و اضافی استفاده می‌ شود. این روش بدون خونریزی انجام می‌ شود و دوره نقاهت کمی دارد.

دوره ریکاوری و بهبودی بعد از جراحی فرنکتومی به چه صورت است؟

ناحیه جراحی پس از عمل شبیه یک زخم بزرگ است و اندکی خونریزی دارد که البته نگران کننده نیست. اگر با خونریزی مواجه شدید، یک تکه گاز پانسمان را تا کنید و روی زخم بگذارید تا خون را به خود جذب کند. تمیز نگه داشتن محل عمل بسیار مهم است و باید آن را با یک تکه گاز پانسمان و پراکسید با ملایمت پاک کنید. زخم جراحی را تا یک هفته تحت نظر بگیرید و در صورت مواجهه با هرگونه مورد غیر طبیعی به پزشک مراجعه کنید. 

نتایج جراحی فرنکتومی چه زمانی قابل مشاهده است؟

نتیجه جراحی فرنکتومی بلافاصله بعد از عمل قابل رویت است. برای مشاهده بهتر نتیجه توصیه می‌ شود تا بی اثر شدن اثرات داروی بی‌حسی صبر کنید.قبل از انجام جراحی فرنکتومی انجام چه مراقبت‌ هایی ضروری است؟

• یک هفته قبل از عمل مصرف رقیق کننده‌ های خون مانند آسپرین، مکمل‌ های گیاهی را کنار بگذارید.
• فهرست کاملی از داروهایی که مصرف می‌ کنید را در اختیار پزشک متخصص قرار دهید.
• چنانچه به غذا یا داروی خاصی حساسیت دارید، حتما جراح متخصص را در جریان بگذارید.
• اگر از بیماری دیابت، فشارخون بالا، درد قفسه سینه یا حمله قلبی در گذشته رنج می برید، حتما متخصص را مطلع سازید.

بعد از جراحی فرنکتومی چه مراقبت‌ هایی باید انجام داد؟

• بعد از انجام این عمل، ناحیه باید تمیز نگه داشته شود.
• ممکن است شستشو با آب نمک توصیه شود.
• در حالی که درد و ناراحتی معمولا جزئی است، داروهای ضد درد و یا ضد التهاب می‌تواند برای از بین بردن ناراحتی استفاده شود.
• در طول دوره‌ی بهبودی از خوردن غذاهای ترد و مایعات داغ اجتناب کنید.
• از کشیدن لب خودداری کنید زیرا ممکن است باعث پارگی و خونریزی بیشتر و به تاخیر افتادن بهبودی گردد.
• انجام فعالیت‌هایی که می‌توانند باعث آسیب به ناحیه شوند را محدود کنید.
• کودکان روز پس از اتمام درمان، می‌توانند به مدرسه بازگردند.

• ممکن است حال که دیگر محدودیتی برای حرکات زبان وجود ندارد، تمرینات پس از عمل برای ایجاد حرکات عضلانی مناسب، توصیه شود.

آیا جراحی فرنکتومی عوارض دارد؟

جراحی فرنکتومی نیز مانند هر جراحی دیگر با عوارض و خطراتی همراه است. خطرات احتمالی فرنکتومی عبارت است از:

• خطرات ناشی از بیهوشی
• خونریزی
• عفونت
• آسیب به اعصاب دهان و زبان
• درد و تورم
• اتصال مجدد فرنوم که البته به ندرت اتفاق می‌ افتد.

جراحی فرنکتومی چه مزیت‌ هایی دارد؟

افرادی که جراحی فرنکتومی انجام داده اند:

• فاصله بین دو دندان جلوی فکشان از بین رفته و ظاهر بهتری پیدا می‌ کنند.
• ناراحتی‌ های دندانی‌ شان کاهش پیدا می‌ کند.
• اشتهایشان بهبود پیدا می‌ کند، زیرا فرد می‌ تواند به درستی غذا بخورد.
• اعتماد به‌نفس بالاتری بدست می‌ آورند.

هزینه جراحی فرنکتومی چقدر است؟

هزینه عمل فرنکتومی متغیر است و به پیچیدگی عمل و مدت زمان آن، دستمزد متخصص و موقعیت جغرافیایی کلینیکی که در آن جراحی را انجام می‌ دهید بستگی دارد. شما می توانید در جلسه مشاوره از هزینه تقریبی عمل مطلع شوید.

تمامی افراد در داخل دهان فرنوم دارند. شکل و اندازه فرنوم‌ ها مختلف است. از آنجا که فرنوم‌ ها بافت‌ های نیمه شل دهانی هستند، برخی از افراد ممکن است پارگی آنها را تجربه کنند که البته جای نگرانی نیست. در برخی موارد، فرنوم خیلی بلند است یا شکل غیرعادی دارد که می تواند مشکلات جدی در گفتار یا تغذیه ایجاد کند. جراحی فرنکتومی روش ایمن و ساده برای رفع این مشکلات می‌ باشد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با فرنکتومی آشنا شدید.همچنین از انواع آن، روند جراحی و مراقبت های لازم آشنا شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول