والدین حتی پیش از تولد دغدغه ی رشد و سلامت کودک خود را دارند. پس از تولد این نگرانی ها افزایش هم می یابند. یکی از مهمترین این مسائل رشد دندان ها و سلامت دهان و دندان فرزند دلبندسان است. اما با آگاهی کافی درباره دندان های شیری که دندان های آغازین کودک هستند می توانند نگرانی های خود را مرتفع کنند. دندان های شیری در کودکان از حدود 4 تا 6 ماهگی شروع به رویش میکنند. این فرآیند تا حدود 2.5 الی 3 سالگی این رویش کامل میشود. شما ترتیب رویش درست دندان های موقتی فرزندتان را می دانید؟ از علائم رویش دندان شیری چه می می دانید؟ اگر می خواهید اطلاعات کافی را در این زمینه بدست آورید در این مقاله تا پایان با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- معرفی دندانهای شیری
- وظیفه اصلی دندانهای شیری چیست؟
- دندان های شیری به چه ترتیبی می رویند؟
- دلیل دیر درآمدن دندان شیری کودکان چیست؟
- دندان شیری کودکان چقدر اهمیت دارد؟
- علائم رویش دندان شیری در کودکان
- روش های مراقبت و نگهداری از دندان شیری چیست؟
- بررسی رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی
- سخن پایانی و سوالات متداول
معرفی دندانهای شیری
برای شناخت بهتر دندانهای شیری آنها را به سه دسته تقسیم میکنند:
- دندانهای شیری آسیای بزرگ: آنها در بخش عقبی دهان قرار دارند و در هر فک تعداد آنها چهار عدد میباشد که در هر سمت دو دندان وجود دارد. این دندانها را به ترتیب دندان D و E می‌نامند که به ترتیب در 16 ماهگی و 28 ماهگی می‌رویند.
- دندانهای نیش شیری: این دندانها یک ردیف مانده به دندانهای آسیا و بین 19 تا 20 ماهگی می‌رویند. این دندانها را با حرف C نمایش میدهند و در هر فک انسان دو عدد از این دندانها وجود دارد.
- دندانهای شیری جلویی: در هر فک کودک 4 عدد از این دندانها وجود دارد که آنها را با حروف A و B نمایش میدهند. دندانهای شیری جلوی اولین دندان هایی هستند که در دهان کودک شما می‌رویند و روند نامگذاری آنها به این صورت است که اولین دندان روییده شده را A و دومین دندان را B می‌نامند.
وظیفه اصلی دندانهای شیری چیست؟
وظیفه اصلی دندانهای شیری این است که فضای لازم برای رویش دندانهای دائمی را حفظ کنند. در صورتی که دندانهای شیری نتوانند این وظیفه را به درستی انجام دهند روند رویش دندانهای دائمی دچار مشکل خواهد شد. پس به این صورت میتوان گفت که رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی مورد بسیار مهمی است که باید همیشه به آن توجه داشته باشید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ترومای دندان کودکان را بخوانید.
نکته بعدی که در این قسمت باید مد نظر قرار دهید این است که دندانهای شیری باید تا زمان مشخصی درون دهان بمانند تا فرم لثه حفظ شود. در صورتی که دندانهای شیری زودتر از زمان طبیعی افتادن خود کشیده شوند یا برعکس، مدت زمان بیشتری از حد معمول در دهان باقی بمانند؛ روند رویش دندانهای دائمی دچار مشکل خواهد شد.
نحوه طبیعی افتادن دندانهای شیری به این صورت است که وقتی آنها می‌افتند شما میتوانید نوک سفید دندانهای دائمی را در قسمت زیرین آنها مشاهده کنید. یکی از مشکلاتی که در این زمینه ممکن است برای دندانهای شیری کودک شما به وجود بیاید این است که دندانها زودتر یا دیرتر از موعد مقرر لق شوند. عوارض این مشکلات را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:
- افتادن دندان زودتر از موعد
افتادن زودتر از موعد دندانهای شیری باعث میشود که دندان دائمی به صورت منظم و درست بیرون نیاید، البته باید در نظر داشته باشید که سن مناسب برای افتادن هر دندان شیری متفاوت میباشد و به عنوان مثال دندانهای آسیای شیری باید تا حدود 10 سالگی به صورت سالم سر جای خود باشند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله اختلال مکیدن انگشت در کودکان را بخوانید.
- دیر افتادن دندان شیری
در شرایطی که دندان شیری کودک شما دیرتر از حد معمول بیفتد شما شاهد این خواهید بود که دندان دائمی زیر آن تغییر جهت داده و به بخش بیرونی لثه فشار وارد میکند. در چنین شرایطی بهتر است که دندان شیری توسط دندانپزشک کشیده شود.
دندان های شیری به چه ترتیبی می رویند؟
به صورت قطعی نمیتوان ترتیب رویش دندان های شیری را برای هر کودک تعیین کرد. یک فرمول کلی وجود دارد که ابتدا دندان های قدامی فک پایین (4 دندان پایین)، سپس دندان های قدامی فک بالا (4 دندان بالا) ، بعد از آن اولین آسیای فک بالا و اولین آسیای فک پایین و بعد دندان های نیش و دومین آسیای دائمی رویش میکنند.
ممکن است در خیلی از کودکان این وضعیت تغییر کند و دندان ها پس و پیش رویش کنند. اگر مشکل اضافه بودن و یا کم بودن دندان در فک کودک نداشته باشد ، جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فضا نگهدارنده دندان کودکان را بخوانید.
دلیل دیر درآمدن دندان شیری کودکان چیست؟
یکی از رایج ترین نگرانی های والدین دیر درآوردن دندان شیری در کودکان است. والدین به صورت دائم کودک خود را با سایر کودکان مقایسه میکنند. برای مثال” کودک من 6 ماهش است ولی هنوز دندانی در نیاورده و کودک هم سن کودک من ۴ تا دندون درآورده و …..!”
گفتنی است اگر کودک دچار مشکل پزشکی خاصی مانند کمبود کلسیم و کمبود ویتامین D نباشد ، جای هیچ گونه نگرانی نیست. کودک در آینده نزدیک دندان در میاورد. توصیه میشود با توجه به نظر دندان پزشک کودکان خود پیش رفته و تا 18 ماهگی صبر کنید . در صورتی که دندانپزشک کودکان صلاح ببینند از دندان کودک ، عکس های رادیوگرافی تهیه میشود تا بررسی های لازم در خصوص وضعیت جوانه های دندانهای شیری صورت پذیرد .البته برای کسب اطلاعات ببیشتر میتوانید مقاله فلوراید تراپی دندان کودکان را بخوانید.
دندان شیری کودکان چقدر اهمیت دارد؟
هیچ گاه اهمیت دندان های شیری را دست کم نگیرید. از مهم ترین نقش های آن ها ، غذا خوردن کودکان برای رشد کافی و کامل وی میباشد . بعضی افراد گمان میکنند به دلیل این که این دندان ها بعد از مدتی از دست میروند ، نیازی به حفظ و نگهداری آنها و همچنین رعایت بهداشت دهانی نیست. این فرض کاملا اشتباه است ! حتی اگر قرار باشد دندان به صورت موقتی داخل دهان باشد ، باید بهداشت آن حفظ شود. کودک در این سن در حال رشد است و دائما در حال خوردن خوراکی، تنقلات، میان وعده و … است. تصور کنید که بدون رعایت بهداشت دهانی ، وی مواد غذایی داخل دهان را با کلی آلودگی و میکروبهای ناشی از عدم رعایت بهداشت دهانی ، قورت میدهد !
از سوی دیگر ، اگر این کودک دچار دندان درد شود ، نمیتواند تغذیه مناسبی داشته باشد. در نتیجه به خوردن نوشیدنی های شیرین روی می آورد. تا به صورت موقت به او انرژی و سیری کاذب دهد. این مساله مطمئنا باعث اختلال در رشد کودک میشود.
از دیگر کارایی های که دندان شیری دارد ، میتوان به صحبت کردن کودک اشاره کرد. کودکان برای تلفظ صحیح بسیاری از حروف به دندان های جلو نیاز دارند. کودکانی که این دندان ها را زود از دست میدهند دچار مشکل در تکلم میشوند.
یکی از مهمترین وظایف دندان های آسیای شیری، راهنمای رویشی مناسبی برای رویش جوانه های دندان دائمی هستند. (یعنی دندان های دائمی که داخل فک هستند و قرار است در سن حدود 12 سالگی رویش کنند).
علائم رویش دندان شیری در کودکان
بعضی از علائم رویش دندان شیری کاملا واضح و قابل تشخیص برای والدین هستند . برای مثال بی تابی و بی قراری کودک، بودن دست داخل دهان، التهاب لثه و … . بدیهی است در این زمان کودک دوست دارد هر وسیله ای که دم دستش است را داخل دهانش کند.
این وضعیت هنگام رویش دندان های خلفی شدید تر میشود . زیرا حجم دندانهای آسیای شیری ، بزرگ تر است و کودک را بیشتر بی قرار میکند . در این زمان ممکن است کودک به دلیل خارش لثه هر وسیله ای را داخل دهانش کند. ممکن است به دلیل ورود آلودگی به بدن دچار تب و بیرون روی شدیدتری شود.از علائم دیگر رویش دندانهای شیری ، میتوان به ریزش بی وقفه آب دهان کودک اشاره کرد. مدام دیده میشود که پیشبند و لباسش خیس است.
توصیه میشود در این سن از دندان گیر های مخصوص استفاده شود. والدین هر چند ساعت یک بار، آنها را با آب ، بجوشانند و خیلی مراقبت بهداشت وسایل بازی کودک و بهداشت دهان وی باشند تا کودک دچارعفونت در محل رویش دندان نشود.
افتادن دندان مرحله ای از پیشرفت دندان
اگر دندان های شیری به صورت کاملا سالم در دهان حفظ شوند، زمانی که قرار است دندان دائمی رویش کند، دندان شیری به آرامی لق شده و می افتد و دندان دائمی در محل خودش رویش میکند.پروسه لق شدن دندان شیری زمانی است که جوانه دندان دائمی به ریشه دندان رویی فشار وارد میکند و آرام آرام باعث تحلیل ریشه دندان موقتی میشود و به مرحله ای میرسد که پس از تحلیل کامل ریشه دندان شیری، فقط این تاج دندان است که باقی میماند و نهایتا با کوچک ترین فشار یا ضربه ای این دندان می افتد.
برخی بر این باورند که دندان شیری ریشه ندارد، در حالی که این باور کاملا نادرست است . زیرا این دندان ها هم ریشه و هم عصب دارد. این ریشه و عصب به دلیل رویش دندان دائمی ریشه دندان شیری کم کم تحلیل میرود. این فقط تاج دندان شیری است که می افتد و والدین فقط تاج دندان شیری را دیده و فکر میکنند آنها ریشه نداشته و ندارد!
گفتنی است اگر لق بودن دندان شیری طولانی شود و کودک نتواند به راحتی غذا میل کند، توصیه میشود به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید تا در صورت نیاز دندان مذکور کشیده شود. زیرا ممکن است بخشی از ریشه هنوز باقی مانده باشد و باعث اذیت شدن کودک شود. از طرف دیگر باقی ماندن بخشی از ریشه که مانع از افتادن دندان شیری و رویش دندان دایمی میشود ، میتواند باعث رویش کج دندان دایمی شود. همچنین خطر آسپیره شدن دندان لق به داخل ریه و یا قورت دادن آن توسط کودک را نباید از نظر دور داشت!
روش های مراقبت و نگهداری از دندان شیری چیست؟
یکی از معضلاتی که اکثر افراد با آن رو به رو هستند پوسیدگی دندان های اولیه است . بر اساس آماری که سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده است بین 60 تا 90 درصد افراد در سراسر جهان با مشکل پوسیدگی دندان های اولیه رو به رو هستند و این مقوله یک مشکل عمومی است .با توجه به اینکه شکل گیری دندان اولیه از دوره جنینی آغاز می شود اولین قدم در ارتقا سلامت دندان شیری اطفال، حفظ مراقبت مادر است. زیرا سلامت و تغذیه مادر بر کیفیت شکل گیری اندام های استخوانی، به خصوص دندان نوزاد بسیار موثر است.
بنابراین وضعیت روحی، دارو ها و موادی که مادر مصرف می کند اهمیت بالای در سلامت دندان های شیری فرزند در حین بارداری دارد.مقوله بعدی اثر پوسیدگی دندان مادر بر فرزند است. از آنجا که میکروب های پوسیدگی می تواند از طریق دهان مادر به فرزند انتقال یابد پوسیدگی دندان های مادر در خرابی دندان فرزند نقش بسزای دارد زیرا مادر بیشتر ارتباط دهانی را از لحاظ محبت و بوسیدن با فرزند دارد. بنابرای مادرانی با دندان های سالم یا حداقل فاقد پوسیدگی دارای فرزندانی با دندان های سالم تر هستند.
بررسی رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی
تا اینجای کار توضیحاتی را در مورد ارتباط دندانهای شیری و دائمی در اختیار شما قرار داده‌ایم. پیشنهاد ما به شما این است که به صورت مرتب روند رعایت بهداشت و کنترل وضعیت آنها کودک خود را پیگیری کنید. به خصوص دندان “مولر دائمی” که تجربه نشان داده اولین دندانی است که در بزرگسالی در معرض پوسیدگی و خراب شدن قرار میگیرد.موردی که باعث میشود دندانهای شیری یا دائمی در کودکان آسیب زیادی ببیند، بی اهمیتی بسیاری از والدین برای رعایت بهداشت دندانهای شیری است.
آنها تصور میکنند چون آنها بعد از مدتی می‌افتند، دیگر نیازی به رعایت بهداشت آنها نیست، از طرفی علاقه زیاد کودکان در سنین پایین به مواد غذایی شیرین و به طور کلی هر آنچه برای دندان مضر است باعث میشود که خطرات بیشتری سلامت دندانهای آنها را تهدید کند.البته باید در نظر داشته باشید که خوردن این خوراکی‌ها در این سن امری طبیعی برای کودکان است و بهترین روش برای پیشگیری از بروز مشکلات مختلف در این سنین، رعایت بهداشت دهان و دندان میباشد؛ به طوری که از همان سنین پایین فرزند شما به رعایت بهداشت دهان و انجام دادن کارهایی مانند مسواک زدن عادت کند.
سخن پایانی
شما دراین مقاله با دندان شیری آشنا شدید.همچنین از رابطه ی آن با دندان دائمی آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا دراسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
آیا دندان شیری هم عصب کشی میشود؟
بله، برای دندان شیری هم در صورتی که نیاز داشته باشد، درمان ریشه صورت میگیرد. نحوه انجام درمان ریشه در دندانهای شیری با دندانهای دائمی تفاوت‌هایی از نظر تکنیکی دارد. در مواردی درمان دندانهای شیری به پالپ تاجی (و نه ریشه) محدود است و در مواردی شامل درمان ریشه دندان هم انجام میشود.
بهداشت دهان برای کودکم را از چه سنی شروع کنم؟
بهداشت دهان کودک حتی از قبل از رویش دندانها آغاز میشود. بسیاری از والدین نوزادانشان را عادت میدهند که با خوردن شیر بخوابند. بعد از رویش دندانها این عادت باعث پوسیده شدن دندانهای کودک شما میشود. چون شیر مدت زیادی در دهان او باقی مانده و دندانها را پوسیده میکند. تمیز کردن دهان نوزاد با گاز مرطوب بعد از خوردن شیر و بعد‌ها با مسواک نرم بدون خمیردندان اولین اقدامات بهداشتی دهان و دندان برای نوزاد شماست.
