ارتودنسی چیست؟ + همه‌ی آنچه که باید درباره ارتودنسی دندان بدانید

ارتودنسی (به انگلیسی: Orthodontics) یک تخصص دندانپزشکی است که به تشخیص ، پیشگیری و اصلاح بی نظمی دندان ها، ناهنجاری فک ها و الگوهای نامناسب بایت می پردازد. همچنین ممکن است به اصلاح رشد صورت، معروف به ارتوپدی دندان و صورت، بپردازد. هم ترازی غیر طبیعی دندان ها و فک ها بسیار شایع است.در ارتودنسی با استفاده از بریس دندان و سایر ابزارهای ارتودنسی، با حرکت آرام دندان‌ها و فک‌ها به اطراف، ناهنجاری‌ها درمان می‌شود.ارتودنسی دندان سبب بهبود لبخند و سلامت کلی ناهنجاری‌های دندانی فکی می‌شود.ترازبندی غیر عادی دندان و فک معمول است، و افراد زیادی نیازمند ارتودنسی دندان و بهره‌مند شدن از درمان‌ ارتودنسی هستند. مدت زمان ارتودنسی دندان، ممکن است چندین ماه تا چند سال طول بکشد. در ادامه انواع ارتودنسی را هم توضیح خواهیم داد و همچنین به سوال اساسی ارتودنسی چیست ؟ پاسخ خواهیم داد.

---

فهرست مطالب

• ارتودنسی دندان چیست؟
• چرا به ارتودنسی دندان نیاز داریم؟
• ارتودنسی دندان برای چه کسانی است؟
• معرفی انواع ارتودنسی دندان
• دندان‌ها چطور و طی چه مراحلی با کمک ارتودنسی منظم می‌شوند؟
• مزایای ارتودنسی دندان چیست؟
• معایب مرتب کردن دندان ها چیست؟
• مدت زمان ارتودنسی دندان چقدر طول می‌کشد؟
• آیا ارتودنسی درد دارد؟
• اصول بهداشت دهان و دندان در ارتودنسی چگونه است؟
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

ارتودنسی دندان چیست؟

ارتودنسی دندان (Orthodontics) یعنی علم، دانش و مهارت اصلاح دو مشکل نامنظمی یا ناهماهنگی دندان‌ها + روابط نادرست و غیر طبیعی بین فکی. به عبارتی هر زمان دندان‌ها و فک‌ها هماهنگی، نظم و تراز طبیعی خود را از دست دهند، یک ارتودنتیست وارد عمل شده و با روش‌های مختلفی، اقدام به اصلاح، منظم و هماهنگ کردن آن‌ها می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ایمپلنت دندان را بخوانید.

چرا به ارتودنسی دندان نیاز داریم؟

زیبایی دهان و دندان تاثیر به سزایی بر روی چهره افراد دارد. اما با درمان ارتودنسی، علاوه بر بهبود زیبایی لبخند، مشکلات دیگری نیز حل می‌شود. در زیر مشکلاتی که قبل از انجام ارتودنسی، افراد با آن درگیر هستند را بررسی می‌کنیم. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فرق دندانساز با دندانپزشک را بخوانید.

دندانهای نامرتب، علاوه بر ظاهر بد، فشار زیادی را به سایر دندان‌ها، لثه‌ و مفاصل فک وارد می‌کنند، که می تواند منجر به مشکلات زیر شود:

• سخت جویدن همراه با درد
•  ایجاد مشکل در لثه
•  پوسیدگی دندان‌ها
•  سردرد و میگرن شدید
•  درد پشت شانه و گردن
•  مشکلات گوارشی ناشی از بد جویدن غذا
•  مشکلات در مسواک و رعایت بهداشت دهان و دندان
•  مشکلات ظاهری و پایین آمدن اعتماد به نفس
•  مشکلات TMJ

ارتودنسی دندان برای چه کسانی است؟

تشخیص اینکه فرد به ارتودنسی نیاز دارد یا خیر، فقط توسط متخصص ارتودنسی و با انجام معاینه بالینی توسط ارتودنتیست انجام می شود. بطورکلی، افرادی به ارتودنسی نیاز دارند که حداقل مشمول یکی از موارد زیر باشند.

کراس بایت (Crossbite)

وقتی بیمار دهان خود را می بندد، دندان های بالایی در داخل دندان‌های پایین نشسته اند. کراس بایت، می‌تواند باعث ساییدگی دندان یا خرد شدن آن شود و بر زیبایی دندان ها هم تأثیر بگذارد. نیش نامرتب در پشت دهان، که به آن کراس بایت خلفی گفته می‌شود، می‌تواند باعث دندان قروچه، مشکلات فک و رشد غیر طبیعی صورت شود. درباره کامپوزیت دندان بیشتر بدانید.

شلوغی و تراکم زیاد دندان‌ها (Teeth crowding)

از نظر بهداشت دهان و دندان، شلوغی دندان‌ها یا Crowding، شایع ترین دلیل مراجعه افراد برای انجام ارتودنسی است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که فضای کافی در دهان برای قرار گرفتن همه دندان‌ها وجود نداشته باشد.
دندان های شلوغ به سختی با نخ دندان تمیز می‌شوند و در صورت عدم اصلاح، می‌توانند سبب پوسیدگی دندان شوند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ایمپلنت بدون جراحی لثه چیست را بخوانید.

فاصله دندان‌ها (Spacing)

Spacing یا فاصله زیاد و بیش از حد معمول به اندازه ازدحام دندان مشکل ساز است. متداول‌ترین مکان برای فاصله دندان‌های مشکل دار، بین دو دندان جلویی است، اگرچه ممکن است در هر جای دهان اتفاق بیفتد.
فاصله بیش از حد می‌تواند منجر به التهاب لثه و پوسیدگی دندان شود و اجازه دهد بیشتر لثه در معرض باکتری‌ها قرار گیرد، جایی که به طور معمول توسط دندان محافظت می‌شود.

بایت

اگر دندان های بالا و پایین شما هم راستا نباشد و در جای مناسب قرار نگیرند، می تواند بر شکل صورت و ظاهر دندان شما تأثیر بگذارد. انواع مختلف مال اکلوژن وجود دارد که در زیر بررسی می‌کنیم:

•  Open bite، هنگامی که دندان های خود را فشار می دهید، دندان‌های بالا و پایین باز می شود.
•  Underbite، وقتی است که دندان‌های ردیف بالایی شما خیلی عقب هستند و دندان‌های ردیف پایینی خیلی جلو هستند.
• Overbite، زمانی است که دندان‌های ردیف بالایی شما خیلی جلوتر از دندان‌های پایین شما هستند.

اکثر بیمارانی که دچار این نوع مشکلات بایت هستند، دندان‌هایشان زودتر فرسوده می شود و اغلب با افزایش سن نیاز به درمان‌های دندانپزشکی بیشتری دارند. درباره فضا نگهدارنده دندان کودک چیست بیشتر بدانید.

دندانهای نهفته (Impacted teeth)

دندان نهفته یا Impacted teeth به دندانی گفته می شود که نمی تواند به درستی در بیاید ، زیرا دندان دیگری در راه است یا جایگاه کافی در فک ندارد. دندان عقل اغلب تحت تأثیر قرار می گیرد و باعث درد بزرگسالان می‌شود. دندان های نیش نیز اغلب هنگامی که بیمار دندان‌های شلوغ داشته باشد، تحت تأثیر قرار می گیرند.

دندانهای کج (crooked teeth)

دندان هایی که هم تراز نیستند و ظاهری کج دارند، ممکن است عوامل ژنتیکی داشته باشند و یا عوامل دیگر که با مراجعه به ارتودنتیست، می شود وضعیت آنها را بهبود بخشید. درباره لمینت دندان بیشتر بخوانید.

ظاهر نامناسب لبخند و ظاهر (Poor aesthetics)

وقتی دندان ها از نظر زیبایی خوشایند نباشند، بر اعتماد به نفس افراد تأثیر می گذارد و آنگاه نیاز به درمان ارتودنسی است.

اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)

مشکلاتی مانند برخورد اولین دندان با این مفصل در هر طرف صورت می تواند باعث درد عمده در TMJ شود و منجر به TMD مزمن شود.

بوی بد دهان و بیماری های لثه (bad breath, gum disease)

سختی در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دندان های نامرتب و کج باعث می شود میکروبیوم دهان دچار مشکل شود و منجر به مشکلات بهداشت دهان و دندان شود.

مشکلات تنفس دهانی (Mouth breathing)

تنفس مزمن دهانی مداوم می تواند باعث بوی بد دهان و یا بیماری لثه و کج شدن دندان ها می شود، پس اگر تنفس دهانی هنگام خواب دارید، احتمالا باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.

معرفی انواع ارتودنسی دندان

در حالی که سالانه میلیون‌ها کودک و بزرگسال شروع به درمان ارتودنسی می‌کنند، انواع مختلفی از درمان ارتودنسی برای انتخاب وجود دارد.

انتخاب شما بستگی به این دارد که کدام روش درمانی برای نیازهای شما مناسب است و هر روش مزایای خاص خود را دارد.

• ارتودنسی نامرئی
• ارتودنسی متحرک
• ارتودنسی ثابت
• ارتودنسی رنگی
• ارتودنسی دیمون
• ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی نامرئی

ارتودنسی نامرئی، بیشتر مورد توجه افراد بزرگسال است. از مزیت‌های این نوع ارتودنسی، نمایان نبودن آن بر روی دندان است. اما برای همه افراد قابل اجرا نیست. در صورتیکه تمایل به درمان، به روش ارتودنسی نامرئی هستید، ابتدا باید متخصص ارتودنسی، وضعیت دندان و فک شما را بررسی کند.

ارتودنسی متحرک

درمان توسط ارتودنسی متحرک، معمولا برای مشکلات خفیف پیشنهاد می‌شود. این درمان برای هر دو فک بالا و پایین قابل اجرا است. اما برای دندان‌های پایین، تحمل این روش ارتودنسی سخت و دشوار است.
دستگاه ارتودنسی متحرک از پلاستیک شفاف ساخته می شوند و به صورت سفارشی برای دهان بیمار ساخته می شوند. این یک تنش محکم است و تمام دندان ها را در موقعیت قرار می‌‌دهد. همچنین یک وسیله ارتودنسی متحرک است که از ترکیبی از پلاستیک و فلز ساخته شده و به صورت سفارشی و متناسب با دهان بیمار ساخته می‌شود. بسته به نیاز بیمار برای ایجاد ثبات در دندان، از نگهدارنده‌های متحرک برای دوره‌های مختلف استفاده می‌شود.

ارتودنسی ثابت

در ارتودنسی ثابت، براکت‌ها برروی دندان‌ها چسبانده و ثابت می‌شوند. بیشتر مشکلات و ناهنجاری‌ها، به کمک ارتودنسی ثابت قابل درمان است و وابسته به همکاری بیمار نیست.

ارتودنسی رنگی

ارتودنسی رنگی، در میان نوجوانان بسیار محبوب است. استفاده از بریس‌های رنگی با تنوع رنگی زیاد، سبب شده که این نوع ارتودنسی، توجه این گروه سنی را به خود جلب کند.

ارتودنسی دیمون

ارتودنسی دیمون از روش‌های جدید ارتودنسی است. برخلاف ارتودنسی سنتی که اتصال سیم به براکت‌های ارتودنسی، با استفاده از کش‌های بسیار کوچک انجام می‌شود، در ارتودنسی دیمون از براکت‌هایی با قابلیت باز و بسته شدن کشویی استفاده می گردد.
به دلیل اینکه در این نوع ارتودنسی از کش‌های کوچک در اطراف هر براکت استفاده نمی‌شود، بنابراین بیمار می‌تواند در طول دوره ارتودنسی، به راحتی اطراف سیم و براکت ها را تمیز نماید.

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی لینگوال، یکی دیگر از روش‌های ارتودنسی است. این نوع ارتودنسی دندان، در دسته ارتودنسی پنهان قرار می‌گیرد زیرا که در پشت دندان‌ها اجرا می‌‍شود. به همین دلیل محبوب بزرگسالان است.

دندان‌ها چطور و طی چه مراحلی با کمک ارتودنسی منظم می‌شوند؟

طبق تجربه عرض می‌کنیم که از بین بیمارانِ مراجع به مطب‌های ما، هیچ دو نفری عیناً یک مشکل با جزئیات و مشخصات یکسان ندارند. بنابراین روش و مراحل ارتودنسی دندان برای تمامی بیماران یکسان نیست. با این وجود تعدادی مرحله مشترک وجود دارد که همه بیماران آن ها را در طول درمان طی می کنند.

برای آشنایی با 8 مرحله مرتب سازی دندان ها ادامه مقاله را بخوانید.

مشاوره رایگان، ارزیابی و معاینه تخصصی

ما همیشه قبل از شروع درمان، با تمام مراجعان‌مان، یک گفتگوی دوستانه و کاملاً صمیمی داریم. اغلب مراجعان از طریق سایت و فرم دریافت نوبت آنلاین، با ما ارتباط برقرار می‌کنند. که هماهنگی‌های لازم جهت مراجعه حضوری (مخصوصاً در این دوره دست و پا گیر کرونا) را پرسنل مطب‌ بر عهده دارند.

در این جلسه، ما ابتدا معاینه فیزیکی داریم. و دهان و دندان را به صورت بصری و با کمک تجهیزات معمولِ دندانپزشکی چک می‌کنیم. سپس تمام مشکلات موجود و احتمالی را تشخیص می‌دهیم. البته کار تشخیص ما، تنها محدود به معاینه نخواهد بود و با کمک تصاویر اشعه ایکس، موقعیت دندان‌ها و وضعیت فک شما را بررسی خواهیم کرد.

قالبگیری دندان‌ها

پس از معاینه برای اغلب بیماران، فرآیند قالبگیری دندان داریم. اینکار را مخصوصاً برای بیمارانی که قصد انجام ارتودنسی نامرئی با پلاک شفاف دارند حتما انجام می دهیم. هدف از اینکار ساخت پلاک ارتودنسی یا پیش بینی مسیر پیشرفت درمان است. در واقع، ما با اینکار می‌خواهیم ببینم دندان‌های شما باید چطور حرکت کنند تا به حالت صاف و منظم برسند و برای اینکار چقدر زمان مورد نیاز است.

نصب وسایل

یک سری وسیله و ابزار وجود دارند که ما برای منظم کردن دندان‌های شما، از آن‌ها استفاده می‌کنیم. به این وسایل معمولاً “دستگاه ارتودنسی” گفته می‌شود. شفاف بگوییم که بدون این دستگاه‌ها، ما عملاً نمی‌توانیم دندان‌های شما را منظم و مرتب کرده، یا تغییری در موقعیت آن‌ها ایجاد کنیم.

انواع روش های ارتودنسی دندان

وسایل ارتودنسی دندان، معمولا دو گروه هستند. (گروه اول، دستگاه‌های ارتودنسی ثابت و دسته دوم ارتودنسی متحرک هستند). ما این دو گروه (یا دو نوع روش درمان) را در مقالاتی به صورت جداگانه توضیح داده‌ایم. و شما می‌توانید با کلیک روی لینک‌ها، به صفحه توضیحات هر کدام مراجعه کنید.

البته اگر وقت کافی برای مطالعه صفحات معرفی شده ندارید، فقط کافیست بدانید که رایج‌ترین روش ارتودنسی دندان، استفاده از دستگاه‌های ثابت یا بریس ارتودنسی است که اغلب بیماران ما، با این روش تحت درمان قرار می‌گیرند. مهم‌ترین دستگاه‌های ثابت عبارتند از:

• بریس ثابت معمولی
• سیستم لینگوال
• درمان با براکت سرامیکی
• درمان با براکت دیمون

نحوه اتصال دستگاه‌ها

دستگاه‌ها بعد از اتمام مشاوره و ترسیم مسیر درمان، توسط دکتر درویش پور به سطح دندان‌ها متصل می‌شود و شما اکنون درمان خود را آغاز می‌کنید و مطابق یک اصطلاح اشتباه و عامیانه، شما اکنون سیم کشی دندان دارید. نگاهی به ویدئوی زیر بی‌اندازید تا متوجه شوید ما چگونه دستگاه‌ها را به سطح دندان‌های شما متصل می‌کنیم.

تنظیمات دستگاه‌ها و جلسات دوره‌ای

بسته به اینکه روش ارتودنسی‌تان از چه نوعی است، ما از شما می‌خواهیم که در طول مدت زمان ارتودنسی هر چند هفته یکبار، برای ویزیت دوره‌ای به مطب مراجعه کنید. این مراجعات (و جلسات ویزیت) باید تا پایان دوره درمان، حتما به صورت منظم صورت بگیرد.

طی این جلسات، ما سلامت دهان و دندان شما را چک کرده و دستگاه‌ها را تنظیم می‌کنیم. برای ما بسیار مهم است که این جلسات، مطابق برنامهِ از پیش تعیین شده انجام شود (تا روند منظم شدن دندان‌ها به درستی و در مدت زمان پیش بینی شده انجام شود.)

در این جلسات (که معمولا به فاصله 3 تا 4 هفته یا حتی بیشتر خواهد بود)، به جز تنظیمات دستگاه، آموزش‌های لازم به بیماران ارائه می‌دهیم و به سوالاتشان پاسخ خواهیم داد تا به آن‌ها کمک کنیم طول دوره درمان بهتری داشته باشند.

برداشتن دستگاه‌ها و مشاهده نتایج درمان (از بهترین مراحل ارتودنسی دندان)

در جلسه آخر، ما دستگاه‌های ارتودنسی را از روی دندان‌های (منظم شده) شما برمی‌داریم. و برای بار اول، شما را با دندان‌های هماهنگ (و این‌بار بدون بریس یا دستگاه ارتودنسی) روبرو می‌کنیم.

این، زیباترین لحظه در مطب ما است. چون بعد از ماه‌ها صبر و حوصلهِ‌ شما، و با کارهایی که دکتر درویش پور انجام دادند (+ پیگیری‌های پرسنل مطب ما)، اکنون نتایج نهایی حاصل شده.برای اینکه متوجه شوید چطور دستگاه‌ها را از روی دندان‌هایتان برمی‌داریم، حتما ویدئوی زیر را تا انتها تماشا کنید، تا نتیجه درمان را هم ببینید. در روز آخرِ درمان، دندان‌های شما هم به منظمی دندان‌های این بیمار خواهد بود.

حفظ نتایج درمان در این مرحله حساس ارتودنسی

شاید شما خودتان متوجه نباشید. اما دندان‌هایتان یک ویژگی عجیب (و البته قابل پیش بینی) دارند. همه دندان‌ها ذاتاً تمایل دارند که جابجا شده و تغییر جهت یا مسیر بدهند.

این جابجایی (نه به صورت یک شبه، بلکه) در دراز مدت و در طول ماه‌ها و سال‌ها اتفاق می‌افتد. طوری که شما خودتان اصلاً متوجه آن نیستید. زمانی که شما غذا می‌خورید، چیزی میجوید یا خلاصه به دندان ها نیرویی وارد کنید، دندان ها به اندازه ای بسیار کمتر از میلیمتر حرکت می کنند و این اصلا خوشایند نیست.

اتفاقا بعد از ارتودنسی هم ممکن است این اتفاق بی افتد و حتی در برخی موارد شاهد بازگشت ارتودنسی و کج شدن یا تغییر موقعیت دندان ها باشیم که اصلا مساله جالبی نیست. اما جای نگرانی نیست چون ما پس از اتمام درمان به شما ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی می دهیم که مانع از به هم خوردن هماهنگی و نظم دندان ها پس از درمان می شود.

مزایای ارتودنسی دندان چیست؟

صرف نظر از اینکه دندان های شما کاملا مرتب شده و طرح لبخند زیباتری به دست خواهید آورد، مزایای دیگر ارتودنسی دندان عبارتند از:

• راحت تر مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و خلاصه تمیز کردن بی دردسر و سریع دندان ها
• کاهش خطر پوسیدگی دندان ها (در دندان های نامرتب پوسیدگی بسیار شایع است)
• کاهش خطر التهاب، عفونت و سایر مشکلات لثه
• کاهش احتمال ایجاد جرمهای دندانی
• کاهش هزینه های دندانپزشکی (وقتی دندان ها مرتب باشند و به موقع تمیز شوند مشکلی ایجاد نمی شود)
• بهبود اعتماد به نفس (مخصوصا در کودکان و نوجوانان)
• افزایش طول عمر دندان
• و …

معایب مرتب کردن دندان ها چیست؟

مرتب بودن دندان ها جز اینکه به بهبود طرح لبخند و عملکرد دندان ها و در کل ساختارهای داخل دهان کمک می کند هیچ عیب و ایرادی ندارد. زمانی که دندان ها مرتب باشند وضعیت سلامت ما بیشتر خواهد بود اما با نامرتبی دندان ها مشکلات زیادی گریبانمان را خواهند گرفت. بنابراین قطعا مرتب کردن دندان ها هیچ عارضه ای ندارد.

اگر هم یک زمانی در در خصوص نکات منفی و معایب ارتودنسی چیزی به گوشتان خورد منظور این موارد جزئی هستند که البته برای همه افراد نیز پیش نمی آیند:

• زمانبر بودن تمیز کردن دندان ها در برخی از روش ها
• درد جزئی و یا احساس ناراحتی خفیف چند روز بعد از نصب و یا تنظیم وسایل روی دندان ها
• محدودیت غذایی (طبیعی است که یک سری چیزها را نمی شود در طول درمان مصرف کرد. مثلا غذاهای فت و سخت یا چسپنده و …)
• به طور کلی طولانی بودن پروسه درمان
• در چشم بودن وسایل در برخی از روش ها
• احتمال آسیب به بافت های نرم در صورت شکسته شدن سیم و براکت (در درمان های ثابت)
• و چند مورد نکات منفی اما جزئی دیگر

مدت زمان ارتودنسی دندان چقدر طول می‌کشد؟

طول درمان ارتودنسی در افراد مختلف، بسته به شدت مشکل، متفاوت است.
مدت زمان ارتودنسی دندان به عوامل زیر بستگی دارد:

• مقدار فاصله‌ای که دندان‌ها باید طی کنند
• سلامت دندان‌ها
• سلامت لثه‌ها
• استخوان‌های نگهدارنده
• میزان پیروی بیمار از دستورالعمل ها

به طور متوسط، تکمیل یک روش درمانی معمول برای قرارگیری درست دندان‌ها، معمولا حدود ۱ تا ۳ سال طول می کشد. با بریس هایی که هر ۴ تا ۱۰ هفته توسط متخصص ارتودنسی تغییر می‌کند.
در صورتی‌که فقط مشکل دندانی باشد، مدت زمان ارتودنسی دندان، حدود یک سال و نیم زمان می‌برد. اما اگر مشکلات فکی هم باشد، یک سال و نیم هم برای درمان آن نیاز است.

آیا ارتودنسی درد دارد؟

پاسخ صادقانه این است که بریس های ارتودنسی وقتی روی دندان ها زده می شوند، آسیبی نمی رسانند، بنابراین هیچ دلیلی برای نگرانی در مورد محل قرارگیری بریس ها وجود ندارد. بعد از اتصال سیم ها به براکت های جدید، درد ناشی از ارتودنسی به صورت خفیف ایجاد می شود که ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد و بستگی به میزان تحمل درد فرد دارد و حتی میزان استرس یا تجربه های بد گذشته بیمار هم می توانند تاثیرگذار باشند.

اصول بهداشت دهان و دندان در ارتودنسی چگونه است؟

اگر از دندان ها و محیط دهان در طول درمان ارتودنسی به خوبی مراقبت نکنیم،ممکن است باعث پوسیدگی دندان در حین ارتودنسی یا زرد شدن دندان ها شود و ممکن است به سیم های ارتودنسی و یا براکت های ارتودنسی آسیب بزنیم، در زیر به نکات مهمی که باید در طول درمان رعایت کنید، اشاره شده است:

• رعایت رژیم غذایی
• نحوه صحیح مسواک زدن در ارتودنسی مهم است
• نخ دندان ارتودنسی از مسواک زدن هم مهمتر است
• دهانشویه حاوی فلوراید را جدی بگیرید.
• شاید نیاز به موم ارتودنسی داشته باشید
• مراجعه مرتب و سروقت به ارتودنتیست را جدی بگیرید

سخن پایانی

شما در این مقاله با ارتودنسی دندان آشنا شدید. همچنین از انواع آن و مراحل انجام ارتودنسی دندان آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول