دندان ها علاوه بر این که روی زیبایی ما تاثیر زیادی دارند، می توانند روی سلامتی بخش های دیگر بدن مانند دستگاه گوارش نیز تاثیر بسیار بالایی داشته باشند. نگهداری از دندان ها یکی از کارهایی است که باید از سنین پایین به کودکان خود آموزش دهیم و از طرفی رعایت اصول بهداشتی و پزشکی مربوط به آن می تواند کمک کند تا به شکل موثرتری از دندان های خود محافظت کنیم. مورد مهمی که در این زمینه باید مد نظر قرار دهید این است که مراقبت از سنین پایین به صورت روزمره و مداوم می تواند به داشتن دندان های سالم و زیبا در سنین بالاتر کمک کند. در ادامه این مطلب توضیحاتی را در خصوص این که چگونه در تمام عمر دندان های خود را سالم نگه داریم، در اختیار شما خوانندگان خواهیم گذاشت.
فهرست مطالب
- معرفی روش های مراقبت از طول عمر دندان ها در تمام دوران و سنین
- چطور از عمر دندان های خود در برابر فرسایش محافظت کنیم؟
- روش های نگهداری اصولی و درست از لثه ها چیست؟
- سایر روش های سالم نگه داشتن طول عمر دندان
- چگونه با دندان های خود رفتار کنیم؟
- مهم ترین نکات برای حفظ دندان ها
- سخن پایانی و سوالات متداول
معرفی روش های مراقبت از طول عمر دندان ها در تمام دوران و سنین
1- مراقبت از دندان ها در دوران بارداری و شیردهی
بسیاری از ویژگی های سرشتی ما در شکم مادر شکل گرفته اند، یعنی زمانی که جنین بودیم. برخی خصوصیات در بدن بوجود آمده اند، اما علاوه بر ژنتیک، شرایط مادر هم بر جنین تاثیر می گذارد. مادران باردار باید از منابع کافی کلسیم برخوردار باشند تا از پوسیدگی دندان خود در دوران بارداری جلوگیری کرده و همچنین میزان کلسیم کافی به بدن جنین برسانند. نوزادی که متولد می شود، باید مقدار مناسبی کلسیم داشته باشد. سپس با تغذیه شیر مادر، منابع کلسیم را افزایش دهد.
در دوران شیردهی، تغذیه مادر اهمیت ویژه ای دارد، مثلاً در رژیم غذایی او بایستی غذاهایی مانند لبنیات تازه و بهداشتی وجود داشته باشد تا به استحکام استخوان های مادر و نوزاد شیرخوار کمک کند. بسیاری از افراد که در سنین جوانی با پوسیدگی دندان مواجه هستند، در دوران نوزادی میزان کافی از شیر مادر دریافت نکردهاند یا مادر دارای شیر غنی نبوده است. بنابراین پس از تغذیه مناسب در دوران بارداری به تغذیه مناسب در زمان شیردهی نیز توجه کنید.
2- مراقبت از دندان ها در دوران کودکی
اولین دندان هایی که در دهان انسان رشد می کنند، از نوع شیری بوده و تنها تا نوجوانی باقی می مانند. سپس جای خود را به دندان های دائمی می دهد. حفظ بهداشت دندان های شیری نیز اهمیت دارد و این وظیفه بر عهده والدین می باشد. برای مثال اگر برای کودک از قطره آهن استفاده می کنید، باید مراقب باشید که این ماده با دندان های کودک تماس پیدا نکند. همچنین در زمانی که کودک به میزان کافی در مسواک زدن مهارت ندارد، باید به این کار نظارت کنید تا دندانها دچار پوسیدگی نشوند. پس از آنکه فرزند شما به اندازه کافی بزرگ شد، خود می تواند بدون نظارت والدین مسواک بزند. هر فردی می بایست حتماً مسواک زدن را به عنوان یک عادت همیشگی از کودکی بیاموزد.
برای اینکه از وضعیت استخوان های فک و چینش دندان ها اطلاع پیدا کنید، بهتر است کودک را در سن ۷ سالگی برای معاینه نزد متخصص ارتودنسی یا جراح فک ببرید. چنانچه در دوران کودکی، یک یا چند دندان شیری فرزند شما دچار پوسیدگی شد و دندانپزشک ناچار به کشیدن آن بود، بایستی این فضای خالی با استفاده از مواد و روش های جدید دندانپزشکی حفظ شود. در برخی موارد جای خالی دندان های شیری در دوران نوجوانی با دندان های کنار پر می شود و نتیجه آن بهم ریختگی تمام دندان ها در آن فک است.
3- مراقبت از عمر دندان ها در دوران نوجوانی
وقتی فرد به دوران نوجوانی می رسد، تقریباً تمام دندان های شیری جای خود را به دندان های دائمی داده اند. حالا باید حفظ بهداشت دهان و دندان با حساسیت بیشتری دنبال شود، زیرا همه می خواهند این دندان ها را تا پایان عمر به بهترین شکل نگهداری کنند. باید بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید و روزی یکبار از نخ دندان استفاده کنید. همچنین مصرف دهانشویه های مناسب نیز توصیه می شود. چکاپ های دندانپزشکی را هر ۶ ماه یکبار انجام دهید. چنانچه دندانپزشک تشخیص داد که فرزند نوجوان شما نیاز به ارتودنسی دارد، در اسرع وقت این درمان را نزد یک متخصص ارتودنسی آغاز نمایید.
4- مراقبت از دندانها در دوران جوانی
اگر آغاز جوانی را از سن ۱۸ سالگی در نظر بگیریم می توان گفت که تقریباً بعد از این سن همه افراد منتظر رویش دندان عقل هستند. اگر دندان عقل رویید با مسواک زدن دقیق از پوسیدگی آن جلوگیری کنید و یا با تشخیص دندانپزشک آن را بکشید. حال اگر دندان عقل تا سن ۲۲ سالگی مشاهده نشد، باید یک تصویر رادیوگرافی از دندان خود تهیه کرده و برای بررسی نزد دندانپزشک بروید. اگر رادیوگرافی وجود دندان عقل نهفته را تایید کند، باید در اسرع وقت برای جراحی آن اقدام نمایید. معمولاً دندان های عقل نهفته باعث ایجاد حس درد در فک ها شده و پس از چند سال چیدمان دندان های دیگر را نیز بر هم می زنند. پس در سنین جوانی مساله دندان عقل را جدی بگیرید.
مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را فراموش نکنید، مصرف سیگار را به حداقل برسانید، خوراکی های شیرین و نوشیدنی های الکلی یا گازدار را از برنامه غذایی خود حذف کرده یا کاهش دهید. تمام این موارد به شما کمک می کنند که دندان های سالم تر و زیباتری داشته باشید. چنانچه متوجه شدید دندان ها دارای پوسیدگی سطحی هستند، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه نموده و آنها را درمان کنید. اگر دندانی را از دست دادید و دندانپزشک مجبور شد آن را بکشد، حتماً برای ایمپلنت اقدام کنید تا فضای خالی توسط دندان های کناری پر نشود، چرا که این فرآیند نهایتاً باعث بهم ریختن چینش دندان ها خواهد شد.
5- مراقبت از عمر دندانها در دوران میانسالی
معمولاً مشکلات دهان و دندان پس از ۴۰ سالگی بروز می کنند. شما می توانید برای پیشگیری از این بیماری ها بر روی تغذیه مناسب تمرکز کنید و با انجام چکاپ های دندانپزشکی، شرایط را تحت کنترل داشته باشید. بهتر است در میانسالی مصرف شیرینی های مصنوعی را به طور کامل قطع نموده و استفاده از سبزیجات و لبنیات را افزایش دهید. برای اطمینان بیشتر به متخصص تغذیه مراجعه نموده و با انجام آزمایش های مختلف، از میزان منابع کلسیم در بدن خود اطلاع پیدا کنید. اگر میزان کلسیم در بدن کم شده باشد، متخصص تغذیه با رژیم غذایی مناسب و تجویز مکمل های دارویی این مشکل را برطرف خواهد کرد.
6- مراقبت از طول عمر دندان ها در دوران سالمندی
اگر تمام مواردی که نام بردیم به خوبی رعایت شوند، انتظار داریم فرد در دوران سالمندی تمام دندان های طبیعی خود را حفظ کرده باشد. ممکن است همه دندان ها در این دوران در جای خود بوده ولی رنگ آن ها تغییر کرده و دچار ساییدگی شده باشند. متاسفانه این مشکلات قابل پیشگیری نیستند.
نکات دیگر برای افزایش عمر دندان ها :
- مساله تغذیه اهمیت ویژه ای در افزایش عمر دندانها دارد که بایستی در تمام دوره های زندگی مورد توجه قرار بگیرد. بهتر است از مشاوره یک متخصص تغذیه استفاده کرده و بدانید برای هر سن، چه رژیم غذایی مناسب تر است.
- مورد دیگری که در افزایش عمر دندان اهمیت دارد، حفظ بهداشت دهان و دندان است که با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان میسر می شود. در همه سنین به عادت مسواک زدن اهمیت بدهید و درباره آن سهل انگاری نکنید.
- یکی از عوامل مهم در استحکام دندان ها، عامل ژنتیک است. باید بدانید که ازدواج های فامیلی در بسیاری از موارد باعث بروز بیماری های دهان و دندان یا اختلالات در استخوان فک می شوند. بسیاری از افراد که درگیر پوسیدگی های شدید دندانی یا اختلالات فک هستند، حاصل ازدواج فامیلی می باشند. بهتر است افرادی که با اقوام خود ازدواج کرده اند، قبل از بارداری برای انجام آزمایش های ژنتیک اقدام کنند.
مطمئن باشید با تغذیه مناسب و مسواک زدن به طور مرتب، عمر دندان های طبیعی شما افزایش پیدا می کند و حتی ظاهر آنها سالم تر و زیباتر باقی می ماند. بسیار اهمیت دارد که والدین عادت مسواک زدن را در کودکان خود نهادینه کنند، زیرا آثار این عادت تا آخر عمر بر سلامت فرد تاثیر خواهد داشت.
چطور از عمر دندان های خود در برابر فرسایش محافظت کنیم؟
همه می دانند که دندان ها ممکن است به مرور زمان و در اثر قرار گرفتن در معرض عوامل خارجی مختلف دچار فرسایش شوند. اما نباید این موضوع مهم را نیز فراموش کرد که دندان ها یکی از بخش های بسیار سخت و مستحکم بدن ما هستند که با نگهداری درست آنها می توانیم برای مدت طولانی دندان های سالم داشته باشیم. انجام فعالیت های روزانه معمولی مانند گاز گرفتن، آسیاب کردن، جویدن انواع خوراکی ها و… کم کم باعث فرسایش دندان ها می شود. این فرسایش در مراحل اولیه خود را به صورت صاف شدن برجستگی های دندان یا شکستگی های بسیار ریز نشان می دهد.
اولین قدم برای این که دندان های خود را در تمام طول عمر سالم نگه داریم این است که با احتیاط بیشتری از آنها استفاده کنیم. به عنوان مثال بهتر است بدانید که کارهایی مانند جویدن مواد غذایی سفت، تنقلات با پوسته سفت باعث سریعتر شدن روند فرسایش دندان های شما خواهند شد. از سوی دیگر یکی از عادات بدی که در بسیاری از مردم مشاهده می شود، دندان قروچه است که برای رفع آن نیاز به مراجعه به یک پزشک متخصص ارتودنسی خواهید داشت. در صورتی که فردی دچار فرسایش دندان شد، نمی تواند به طور قطع تمامی آثار آن را نیز از بین ببرد و قطعا در کنار راه حل های خانگی برای نگهداری بهتر از دندان به کمک تخصصی یک دندانپزشک نیز نیاز خواهد داشت.
روش های نگهداری اصولی و درست از لثه ها چیست؟
یکی از عواملی که همیشه باعث بروز مشکلات مختلف برای دندان و دهان می شود، ایجاد پلاک می باشد. در صورتی که به مشکل بوجود آمدن پلاک ها رسیدگی نکنید، ممکن است در طولانی مدت مجبور باشید با مشکلاتی مانند عفونت، تورم، درد، خونریزی و… دست و پنجه نرم کنید. البته نباید این مورد بسیار مهم را فراموش کرد که عدم رسیدگی به این مشکل در طولانی مدت ممکن است عفونت های شدیدتری را در پی داشته باشد که حتی به استخوان فک سرایت خواهد کرد و به آن آسیب میزند. عفونت لثه بیماری است که با نام پریودنتیت شناخته می شود و برای درمان آن باید به دندانپزشک مراجعه کرد. البته بهتر است نسبت به علائم این بیماری آشنایی داشته باشید. در ادامه این موارد را خدمت شما معرفی می کنیم:
- احساس کردن بوی بد دهان بدون این که خوراکی خاصی خورده باشید
- شل شدگی یا لق شدن دندان ها
- تورفتگی یا اصطلاحا عقب نشینی لثه ها
- خونریزی لثه ها در زمان مسواک زدن
برای جلوگیری از بروز این مشکل نیز پیشنهاد متخصصان این است که رژیم غذایی سالمی داشته باشید و عادات بد مانند سیگار کشیدن و… را کنار بگذارید. همینطور باید برای از بین بردن جرم های روی دندان و لثه روزانه دو بار مسواک بزنید و به صورت مرتب بعد از خوردن وعده های غذایی از نخ دندان استفاده کنید.
سایر روش های سالم نگه داشتن طول عمر دندان
برای پاسخ به این سوال که “چگونه در تمام عمر دندان های خود را سالم نگه داریم؟” باید در نظر داشته باشید که عوامل تهدید کننده مختلفی سلامت دندان های شما را به خطر خواهند انداخت. مهمترین این عوامل را با هم بررسی میکنیم:
مراقب خوراکی ها و نوشیدنی های اسیدی باشید
بسیاری از نوشیدنی ها مانند آبمیوه ها، میوه های ترش مزه، لواشک، مواد قندی و حتی نشاسته باعث می شوند که فضای درون دهان شما اسیدی شود. مینای دندان در برابر اسید مقاومت پایینی دارد و باید حتما در زمان خوردن یا نوشیدن مواد غذایی یا نوشیدنی های اسیدی این مواد را برای مدت زمان کمی درون دهان خود نگه دارید. در ضمن مصرف شیر و سایر لبنیات باعث تمیز شدن دهان از اسید خواهد شد. همچنین پیشنهاد متخصصین ما این است که مواد اسیدی را همراه با غذا مصرف کنید تا به این صورت بزاق بیشتری در دهان تولید شود و به پاکسازی آن کمک کند.
جلوگیری از خشک شدن دهان
یکی از کارکردهای بزاق دهان این است که از پوسیدگی مینای دندان جلوگیری می کند. همه انسان ها با گذر زمان و افزایش سن شاهد این خواهند بود که فضای داخلی دهان آنها به خشک شدگی تمایل دارد و همین می تواند در طولانی مدت مشکلات مختلفی را برای آنها بوجود بیاورد.
در ضمن بعضی از داروها یا عادات غذایی می تواند باعث خشک شدن بیشتر فضای دهان شود. نوشیدن آب کافی و نگه داشتن رطوبت دهان باعث می شود سلامت دندان های شما تا حد زیادی حفظ شود. در ضمن برای پیشگیری از بروز خشکی دهان باید عاداتی مانند مصرف مواد مخدر، سیگار و… را کنار بگذارید. جویدن آدامس هم می تواند گزینه خوبی برای حفظ رطوبت دهان باشد.
با دندان های خود به درستی رفتار کنید
زمانی که سلامت دندان ها برای شما مهم باشد، قطعا در زمان خوردن غذاهای مختلف این مورد را به یاد خواهید داشت که حتما سلامت دندان های خود را در نظر بگیرید. از سوی دیگر با افزایش سن نیاز دندان ها به رسیدگی بیشتر خواهد شد. در این میان چکاپ های دوره ای، مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و… قطعا باعث می شود روند فرسایش دندان ها به شدت کند شود. در یک کلام برای این بخش می توانیم بگوییم که بهتر است با دندان های خود مهربان باشید. مراجعه دوره ای به دندانپزشک می تواند باعث شود تا بروز هرگونه بیماری خطرناک یا شدید را پیش بینی کنید و بتوانید اقدامات لازم برای پیشگیری از آن را انجام دهید.
چگونه با دندان های خود رفتار کنیم؟
قدم بعدی برای این که بدانیم چگونه در تمام عمر دندان های خود را سالم نگه داریم این است که روش های ساده نگهداری از دندان که برای همه قابل اجرا است را بشناسید و به صورت مرتب این کارها را انجام دهید. در ادامه بیشتر در این خصوص صحبت خواهیم کرد:
مسواک زدن
قبلا هم در این مقاله به اهمیت مسواک زدن اشاره کرده ایم، اما باز هم باید این مورد مهم را در نظر داشته باشید که یکی از بهترین روش ها برای بهبود وضعیت دندان ها و جلوگیری از ایجاد پلاک روی آنها، مسواک زدن می باشد. به خصوص مسواک زدن قبل از خواب تاثیر بسیار زیادی روی سلامت دندان های شما خواهد داشت.
البته نکته بسیار مهمی که در این میان باید به آن توجه داشته باشید این است که مسواک زدن به شکل اشتباه می تواند آثار بدی را برای شما به همراه داشته باشد و آسیب زیادی به دندان و لثه شما وارد کند. با یک جستجوی ساده می توانید اطلاعات مفیدی در خصوص انتخاب مسواک و نحوه صحیح مسواک زدن پیدا کنید. در ضمن نوع خمیر دندان نیز روی روند پاکسازی دندان و رعایت بهداشت دهان تاثیر زیادی دارد.
در زمان مسواک زدن از تمیز کردن زبان غافل نشوید
باکتری هایی که روی زبان تجمع می کنند، یکی از دلایل بروز بوی بد دهان هستند. پس در زمان مسواک زدن ( به خصوص شب ها قبل از خواب) پاکسازی سطح زبان را فراموش نکنید.
از مایع دهانشویه استفاده کنید
فلوراید یکی از مایعات بسیار مفید برای سلامت دهان و دندان است که با استفاده از آن می توانید به راحتی جرم ها و باکتری های ریزی که در دهان باعث پوسیدگی دندان ها و بوی بد می شوند را از بین ببرید.
در ضمن این مایع با تنظیم PH درون دهان شرایط اسیدی نامناسبی که در اثر خوردن بعضی خوراکی ها بوجود می آید را از بین خواهد برد و به این صورت می تواند تاثیرات زیادی روی سالم نگه داشتن عمر دندان ها در طول زمان داشته باشد.
مهم ترین نکات برای حفظ دندان ها
دندان ها عمدتا از مواد معدنی تشکیل شده اند که با گذر زمان ممکن است پلاک ها که یک لایه نازک باکتری چسبنده و بی رنگ هستند به سطح دندانهایتان بچسبند. این اتفاق زمانی می افتاد که باکتریها از مواد غذایی شیرین تغزیه کنند، زیرا بعد از آن اسیدهایی تولید میکنند که مینای دندان را از بین میبرد. استفاده از توتون یکی از مهمترین عوامل خطرناک مرتبط با بیماری لثه است که باید از طریق روش های محافظت از دندان، اثر مخرب آن را خنثی کنید.
1-دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک بزنید:
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) می گوید: دندان های خود را دو دقیقه در روز و به مدت دو بار در روز، مسواک بزنید. این کار دندان های شما را در بهترین فرم خود نگه می دارد. مسواک زدن دندان ها و زبان با یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید باعث پاکسازی غذا و باکتری از دهان می شود. مسواک زدن همچنین ذراتی را که دندان های شما را می خورد و باعث پوسیدگی می شوند، از بین می برد.
2-مسواک صبحگاهی با میکروب ها مبارزه می کند:
دمای داخلی دهان 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتیگراد) است. به این معنا که گرم و مرطوب، پر از ذرات غذا و باکتری است. تمامی این موارد منجر به رسوباتی به نام پلاک می شوند. هنگامی که تجمع پیدا میکند، روی دندانهای شما کلسیفیه یا سفت میشود و تارتار ایجاد میکند که به آن جرم نیز میگویند. تارتار نه تنها لثه های شما را تحریک می کند، بلکه می تواند منجر به بیماری لثه و همچنین بوی بد دهان شود حتما صبح مسواک بزنید تا از شر پلاک هایی که در طول شب ایجاد می شود خلاص شوید.
3-بیش از حد مسواک نزنید:
اگر بیش از دو بار در روز مسواک بزنید، در مجموع بیش از چهار دقیقه، می توانید لایه مینای دندان را که از دندان های شما محافظت می کند، از بین ببرید.
وقتی مینای دندان وجود ندارد، لایه ای از عاج را در معرض دید قرار می دهد. عاج دارای سوراخ های ریزی است که به انتهای عصبی منتهی می شود. وقتی این نواجی تحریک می شوند، ممکن است انواع درد را احساس کنید. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تقریباً 20 درصد از بزرگسالان، درد و حساسیت دندان های خود را تجربه کرده اند.
4-خیلی سفت مسواک نزنید:
مسواک زدن خیلی سخت نیز امکان پذیر است. دندان های خود را طوری مسواک بزنید که انگار آن ها را جلا می دهید. اگر مسواک شما به نظر می رسد که شخصی روی آن نشسته است، فشار زیادی وارد می کنید.
مینای دندان به اندازه کافی قوی است که از دندان ها در برابر هر چیزی که در داخل دهان شما می گذرد، از خوردن و آشامیدن تا شروع فرآیند گوارش محافظت می کند. کودکان و نوجوانان مینای نرم تری نسبت به بزرگسالان دارند و دندان هایشان را بیشتر در معرض پوسیدگی و فرسایش ناشی از غذا و نوشیدنی قرار می دهد.
5.هر روز از نخ دندان استفاده کنید:
آیا می خواهید در معاینه بعدی خود از حداقل تراشیدن دندان هایتان جلوگیری کنید؟ نخ دندان ذراتی را که مسواک زدن از دست می دهد شل می کند. همچنین پلاک ها را از بین می برد و با این کار از ایجاد تارتار جلوگیری می کند. در حالی که پاک کردن پلاک ها آسان است، برای برداشتن جرم دندان به دندانپزشک نیاز دارید.
6. از کشیدن سیگار جلوگیری کنید:
سیگار کشیدن به خودی خود آسیب مستقیم به دندانهای شما نمی زند. با این حال، می تواند باعث خشکی دهان و تغییر نوع باکتری در دهان شما شود. این ممکن است خطر پوسیدگی و بیماری های لثه را افزایش دهد.
سخن پایانی
شما دراین مقاله با افزایش عمر دندان آشنا شدید.همچنین از روشهای افزایش طول عمر آنها آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
چه جنس هایی برای روکش دندان استفاده می شود؟
جنس روکش های دندان معمولا فلزی و سرامیکی یا ترکیبی از جفت آنها است
طول عمر طبیعی روکش های دندان چقدر است؟
طول عمر روکش دندان ها تقریبا بین 8 تا 10 سال است ولی بازم دقیق نمیشه بازگو کرد.