وقتی حساسیت دندان دارید برخی کارها مثل مسواک زدن، نوشیدن و خوردن به خصوص در مورد چیزهای خیلی سرد مثل بستنی و یخمک یا چیزهای خیلی داغ مثل سوپ ممکن است باعث شود درد تیز موقتی در دندانهایتان حس کنید. درد دندان پس از خوردن چیزهای سرد میتواند نشان دهنده پوسیدگی دندان باشد اما حساسیت دندان لزوما نشان دهنده پوسیدگی نیست.شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی بستنی یخی می خورید یا قهوه داغ می نوشید، دندانهایتان درد بگیرد. این درد و ناراحتی اگر مستمر شود، بسیار آزاردهنده خواهد بود. حساسیت دندانها به دلایل مختلفی ممکن است روی دهد. در این مقاله همراه ما باشید تا همه چیز را درباره حسایت دندان بررسی کنیم.
فهرست مطالب
- حساسیت دندان چیست؟
- علائم حساسیت دندان چیست؟
- چه عواملی منجر به حساسیت دندان می شوند؟
- روشهای پیشگیری از بروز حساسیت دندان چیست؟
- روش های درمان حساسیت دندان چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
حساسیت دندان چیست؟
حساسیت دندان – همچنین به عنوان حساسیت دنتین شناخته می شود – که دندان و یا سطوح ریشه را در معرض خطر قرار میدهد. این اتفاق زمانی رخ میدهد که مینای دندان هایمان تضعیف میشود یا زمانی که رطوبت لثه رخ می دهد. بنابراین حفاظت از مینای دندان ها به دندان و ریشه کمک می کند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سیر تا پیاز فلوئوروزیس را بخوانید. حساسیت دندان تا 57٪ جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر خوردن غذاها و نوشیدنی های گرم، سرد، شیرین یا بسیار اسیدی و یا تنفس در هوای سرد، باعث میشود دندان هایتان درد کند، ممکن است دندان های حساسی داشته باشید. حساسیت دندان می تواند با گذشت زمان از بین برود.
علائم حساسیت دندان چیست؟
کسانی که حساسیت دندان دارند در واکنش به برخی محرکها، دندانهایشان دچار درد یا ناراحتی می شود. ممکن است این درد را در ریشه های دندان حس کنید. برخی از شایعترین محرکهای حساسیت دندان که پس از آن دندانتان دچار ناراحتی یا درد خاصی می شود ، رایجترین محرکهای آن عبارتند از:
- مواد غذایی و نوشیدنیهای داغ
- مواد غذایی و نوشیدنیهای سرد
- هوای سرد
- مواد غذایی و نوشیدنیهای شیرین
- مواد غذایی و نوشیدنیهای اسیدی
- آب سرد، مخصوصاً هنگام تمیز کردن دندانها
- مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- دهانشویههای حاوی الکل
چه عواملی منجر به حساسیت دندان می شوند؟
حساسیت دندان پیآمد آسیب دیدن دندان و مشخص شدن عاج دندان است. لایه روی عاج به دلایلی مانند عقب رفتن لثه یا آسیب دیدن مینای دندان از بین میرود و در نتیجه عاج در تماس با مواد سرد و گرم قرار میگیرد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله همه چیز درباره کامپوزیت دندان را بخوانید. معمولاً ترکیبی از عاملهای مختلف موجب حساس شدن دندانها میشود، البته این که کدام عامل نقش مهمتری دارد به شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد.
1- روش نامناسب مسواک زدن
محکم مسواک زدن یا استفاده از مسواک سخت باعث ساییدگی دندان و تحلیل لثه میشود. در این حالت آسیبی مکانیکی به دلیل صدمات مکرر به دندان و لثهها وارد میشود؛ این آسیب معمولاً پیآمد استفاده از مسواک سخت است. به جای مسواک سخت از مسواک نرم یا متوسط استفاده کنید و مسواک زدن را با احتیاط و اعمال فشار ملایم انجام دهید.
محکم ساییدن دندانها جز آن که به آنها آسیب بزند، هیچ فایده دیگری ندارد و کمکی به تمیز کردن دندانها نمیکند. خمیردندانهای ساینده مانند خمیردندان سفیدکننده این مشکل را تشدید میکند. به علاوه از آنجایی که مینای دندان بیشتر ساییده میشود و از بین میرود، دندان تیرهتر و زردتر میشود. مینا بخش سفید دندان است و وقتی ساییده میشود، عاج زرد رنگ بهتر از زیر مینای دندان دیده میشود. برخی افراد زرد شدن رنگ دندانشان را میبینند و بدون آن که علت آن را بدانند، محکمتر مسواک میزنند و دندانها را ناخواسته زردتر میکنند. خمیردندانهای ضدحساسیت ترکیب خاصی دارند که ساییدگی دندان را کاهش میدهد.
2- اسید عامل حساسیت دندان
خوردگی با اسید واکنشی شیمیایی است که موجب حل شدن مینای دندان میشود. مینا در محل خط لثه از نقاط دیگر نازکتر است و به همین دلیل ابتدا در این نقطه کاملاً ساییده میشود و در نتیجه عاج زیر آن مشخص میشود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سیر تا پیاز پر کردن دندان را بخوانید. سپس ناحیه ساییده در نتیجه تماس با اسید بیشتر گستردهتر میشود و در نهایت فرورفتگی یا سوراخی کوچک در دندان ایجاد میشود. خوردگی با اسید میتواند تمام سطوح دندانها را درگیر کند؛ گاهی اوقات سطح اکلوزال یا همان سطحی از دندان که با آن غذا را میجویم، در نتیجه تماس با اسید سوراخ میشود.
اسید میتواند خوراکی باشد. در نتیجه خوردن نوشیدنیها و خوراکیهای اسیدی مانند آب میوه، نوشیدنیهای گازدار و مرکبات وارد محیط دهان شود. ساییدگی و خوردگی با اسید میتواند نتیجه ناراحتیهای معده باشد. این مشکل در میان بیماران دچار رفلاکس معده به مری یا سوزش سر دل شایع است. بیماران مبتلا به آسمی که به روش نامناسبی از اسپری استفاده میکنند، نیز ممکن است دچار این نوع آسیب دندانی بشوند.
3- دندان قروچه و روی هم ساییدن دندانها
دندان قروچه کردن دندانها و روی هم فشار دادن دندانها باعث ساییدگی مینای دندان میشود. روی هم ساییدن دندانها موجب میشود که دندانها در محل تماس با یکدیگر ساییده شوند. به این نوع سایش اصطلاحاً آتریشن میگویند. دندانها هنگام حرف زدن و جویدن معمولی با هم تماس پیدا نمیکنند، بلکه فقط مدت کوتاهی روی یکدیگر قرار میگیرند؛ اما دندانها هنگام دندان قروچه کردن روی یکدیگر ساییده میشود. دندان قروچه گاهی در طول روز، برای مثال هنگام تحمل استرس یا تمرکز رخ میدهد؛ گاهی نیز دندان قروچه در طول شب و هنگام خوابیدن اتفاق میافتد. خم شدن دندانها تحت فشار باعث شکستن طوق دندان میشود؛ به این نوع سایش ابفرکشن گفته میشود. دندان قروچه معمولاً عادتی ناخودآگاه است.
4- سفید کردن دندانها دلیلی برای حساسیت دندان
سفید کردن دندانها نیز میتواند موجب حساس شدن دندانها شود، بنابراین بهترین کار این است که بلیچینگ دندانها را توسط دندانپزشک انجام بدهید تا دندانپزشک خطر بروز حساسیت دندانی را ارزیابی کند. از دیگر علل حساس شدن دندانها میتوان به ترک خوردن دندانها، پوسیدگی دندان و شکستگی یا ریختن ماده ترمیمی دندان اشاره کرد. به همین دلیل باید علائم را به دقت به دندانپزشک گزارش بدهید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله همه چیز درباره اپن بایت را بخوانید.
5- ترک خوردن دندانها
ترکهای ریزی به مرور زمان در نتیجه انبساط و انقباض دندانها در دماهای سرد و گرم روی دندانها ایجاد میشود. این ترکها باعث میشود که عصبها با مواد سرد تماس پیدا کنند و در نتیجه دندان به سرما حساس شود. به دقت به دندانهایتان نگاه کنید تا خطوط ریزی را که میتواند علامت ترکهای میکروسکوپی باشد، تشخیص بدهید.
6- تحلیل رفتن لثهها
حساسیت مداوم دندانها به سرما یا گرما دلیل خوبی برای مراجعه به دندانپزشک است. خط لثهتان را با دقت بررسی کنید تا متوجه شوید که آیا لثه از روی دندانها عقب رفته است یا خیر.تحلیل رفتن لثه باعث میشود که احساس گرما و سرما راحتتر به عصبهای دندانها منتقل شود.
روشهای پیشگیری از بروز حساسیت دندان چیست؟
به طور کلی رعایت بهداشت دهان و دندان از بروز حساسیت دندان جلوگیری می کند. این امر با دو بار مسواک زدن در روز به مدت 5 دقیقه با استفاده از مسواک های با کیفیت و دارای الیاف نرم و با خمیردندان های استاندارد حاوی فلوراید صورت می گیرد.
مسواکتان و روش مسواک زدنتان را عوض کنید
افراد بسیاری مسواک را چنان محکم روی دندانهایشان فشار میدهند که مینای دندان را از بین میبرند. این نتیجه اصلاً عادلانه نیست: شما فقط میخواهید به خوبی از دندانهایتان مراقبت کنید، اما پاداشی که به دست میآورید، حساسیت دندان است. هیچگاه برای اصلاح روش مسواک زدن و جلوگیری از درد ناشی از این اشتباه دیر نیست.
اولین گام این است که مسواکتان را بررسی کنید؛ از یک مسواک فقط سه ماه میتوانید استفاده کنید، پرزهای مسواک بعد از این مدت اثرشان را از دست میدهند. گام بعدی این است که روش مسواک زدنتان را اصلاح کنید. حالت ایدهآل این است که پرزهای مسواک را با زاویه 45 درجه در ناحیه تلاقی لثهها با دندانها قرار بدهید. سپس با مسواک دایرههای کوچکی را با ملایمت روی دندانها بکشید و اجازه بدهید که پرزهای مسواک به آرامی روی سطح دندان و خط لثه حرکت کند.مسواک را محکم بالا و پایین و چپ و راست نکشید تا دندانهایتان ساییده نشود. دفعه بعد که دچار حساسیت دندانی شدید، سعی کنید مسواک زدن را با ملایمت بیشتری انجام بدهید. مطمئن باشید که از اثر این کار شگفتزده خواهید شد.
مصرف خوراکیهای اسیدی را کاهش دهید
خوراکیهای ترش و اسیدی بدترین دشمن مینای دنداناند. اسید بعد از مصرف سودا، آب میوه، سس گوجه فرنگی و بسیاری از خوراکیهای اسیدی دیگر روی دندانها باقی میماند و لایه مینای دندان را که محافظ عاج است، از بین میبرد. اگر مواد اسیدی مدتی طولانی روی دندان باقی بماند، در نهایت موجب بروز حساسیت به دما میشود. هر چه مینای دندان بیشتر ساییده شود، دندان در برابر خوردگی اسیدی آسیبپذیرتر میشود.
عادتهای غذاییتان را بررسی کنید. خوراکیهای اسیدی مانند آب گازدار را چقدر مصرف میکنید؟ قبل از این که دندانهایتان را مسواک بزنید، اسید چه مدت روی دندانهایتان باقی میماند؟ هرچه اسید مدت بیشتری روی دندانها باقی بماند، مینای دندان آسیب بیشتری میبیند. وقتی احساس کردید که دندانهایتان حساس شده است، مصرف خوراکیهای اسیدی را کاهش دهید.
روش های درمان حساسیت دندان چیست؟
اگر دچار گزگز و درد دندان شده اید باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. بسته به شرایط دندان و علت حساسیت، ممکن است راهکارهای زیر برای درمان حساسیت دندان توصیه شود:
- خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس: معمولاً پس از چند بار استفاده از آن، حساسیت دندان فروکش می کند. انواع مختلف خمیر دندانهای مخصوص دندان های حساس وجود دارد. از دندانپزشک بپرسید کدام را توصیه می نماید.
- فلوراید: ممکن است دندانپزشک برای تقویت دندان و برطرف کردن حساسیت آن فلوراید درمانی را توصیه کند. فلوراید باعث استحکام بیشتر مینای دندان می شود. فلوراید ممکن است به طرق مختلف مانند خمیر دندان، ژل و تری، دهانشویه و یا به صورت خوراکی تجویز شود.
- باندینگ کامپوزیت: گاهی اوقات که علت گزگز دندان نمایان شدن ریشههای دندان است، میتوان با استعمال موضعی رزین کامپوزیت بر روی ریشه های حساس و بیرون زده دندان، حساسیت دندان را برطرف کرد.
تونلهای موجود در لایه عاج دندان (که در زیر مینا قرار دارد)، با از بین رفتن مینا بیرون میزند و چیزهایی که می خوریم از طریق این تونلها به عصب دندان رسیده و آن را تحریک می کند و باعث حساسیت یا درد دندان می شود. با پوشاندن این بخشهای بیرون زده دندان با باندینگ، جلوی این فرآیند گرفته می شود.
- عصب کشی یا درمان ریشه: اگر حساسیت یا درد دندان خیلی شدید باشد ممکن است دندانپزشک عصب کشی را توصیه کند. در عصب کشی هسته مرکزی دندان که پالپ نام دارد و عصب های دندان در آن قرار دارند، تخلیه و پاکسازی می شود. این درمان بسیار موفقیت آمیز است.
- پیوند لثه: جراحی پیوند لثه در مواقعی انجام میشود که بخش زیادی از بافت لثه تخریب شده و از دست رفته است و باعث نمایان شدن ریشه دندان شده است. در این روش تکه کوچکی از بافت نرم در جای دیگری از دهان برداشته می شود و به محل مورد نظر پیوند می شود. این کار باعث محافظت از ریشه های بیرون زده دندان و کاهش حساسیت دندان می شود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با علل ایجاد حساسیت های دندان آشنا شدید.همچنین از روش درمان، عوامل و علائم حساسیت دندان به گرما و سرما آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
آیا ممکن است کمبود ویتامین باعث حساسیت دندان شود؟
در موارد نادر ممکن است علت حساسیت دندان، کمبود ویتامین “ب” باشد. کمبود ویتامین “ب” باعث دندان درد، پسروی لثه و به طور کلی حساسیت غشای مخاطی در دهان می شود. مکملهای “ب کمپلکس” برای جبران کمبود ویتامین های B مناسب هستند. اگر ویتامین “ب” خوراکی مصرف می کنید برای جذب بهتر آن را زیر زبان بگذارید. ممکن است دکتر ویتامین “ب” تزریقی برای تان تجویز نماید. منابع غذایی غنی از ویتامین B عبارتند از قارچ، گوشت، ماهی و بسیاری از سبزیجات و حبوبات.
آیا جرمگیری باعث حساسیت دندان می شود؟
هر جرم گیری به حساسیت موقتی دندان منجر نمی شود. در جرم گیری معمولی بخشی از دندان که بیرون از لثه قرار دارد جرم گیری می شود. اما گاهی اوقات که پلاک و جرم در زیر لثه به دندان چسبیده است و باعث التهاب و عفونت لثه شده است، نیاز به جرم گیری عمیقتر وجود دارد. اگر جرمگیری عمیق دندان انجام می دهید ممکن است پس از آن دندانتان موقتا حساسیت پیدا کند.در صورتی که لثه پس روی کرده است یا فاصله بین دندان و لثه ایجاد شده است که باعث میشود تجمع پلاک در آن آسان تر و شدیدتر شود احتمالاً دندانپزشک به شما می گوید نیاز به جرمگیری عمیق دندان دارید.