لازمه لبخندی زیبا داشتن دندان هایی سالم می باشد. برای داشتن دندان هایی سالم در کنار مسواک زدن با خمیر دندان های حاوی فلوراید و استفاده از نخ دندان باید تغذیه ای مناسب داشته باشید. دقت داشته باشید که انواع مواد غذایی غنی از تمام گروه های غذایی موجب سلامت دندان ها و لثه می شود. به صورت کلی یک رژیم غذایی متعادل از انواع سبزیجات، میوه ها، غذاهای غنی از کلسیم، غذاهای پروتئینی، دانه های جامد و مواد مغذی ضروری برای سلامتی دهان و دندان لازم است. در ادامه به اهمیت تغذیه در سلامت دندان ها می پردازیم.
فهرست مطالب
- اهمیت تغذیه در سلامت دندان ها چیست؟
- نقش تغذیه در تکامل دندان چیست؟
- معرفی مواد غذایی مضر برای سلامت دندان ها
- معرفی مواد غذایی مفید برای سلامت دندان ها
- چگونه میتوان از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد؟
- معرفی غذا و نوشیدنی های مفید برای سلامت دندان ها چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
اهمیت تغذیه در سلامت دندان ها چیست؟
سلامت دندان ها ارتباط مستقیم با رژیم غذایی دارد. در واقع رژیم غذایی و تغذیه روی سلامت بافت های دندان تاثیر زیادی دارد. دقت داشته باشید که مصرف قند خطر پوسیدگی دندان ها را افزایش می دهد. یعنی مواد غذایی سرشار از نشاسته و قند موجب افزایش اسیدهایی می شوند که عامل اصلی پوسیدگی دندان و از بین رفتن مینا یا همان لایه بیرونی دندان می باشد.تغذیه نامناسب روی پیشرفت و افزایش بیماری های دهان و دندان نظیر پریودنتال، پوسیدگی و … تاثیر بسیاری دارد. افراد به خصوص کودکان و نوجوانان احتیاج به یک رژیم غذایی متعادل و مغذی دارند. به این صورت دندان های آنها در برابر پوسیدگی مقاوم می شود.
افرادی که به مواد غذایی خاصی آلرژی یا محدودیت دارند، در معرض کمبود پروتئین و ویتامین و حتی پوسیدگی دندان و بیماری لثه هستند. غذاهای غنی از کلسیم مثل نوشیدنیهای سویا و توفو، ماست، پنیر، شیر، بادام، کنسرو ماهی، سبزیجاتی با برگ تیره باعث قوی شدن دندان ها و استخوان ها می شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله مراقبت از دندان ها در بارداری را بخوانید.فسفر موجود در گوشت بدون چربی، تخم مرغ، ماهی، لبنیات، لوبیا و آجیل برای سلامت دندان ها لازم است. همچنین ویتامین C برای سلامتی بسیار مفید است. به همین دلیل مصرف زیاد مرکبات، فلفل، گوجه فرنگی، سیب زمینی، بروکلی و اسفناج توصیه می شود.
می توانید مواد مغذی مانند: میوه ها، سبزیجات خام، پاپ کورن و ماست ساده را جایگزین مواد غذایی شیرین مثل آب نبات های سخت و چسبناک کنید. بهتر است بعد از مصرف میان وعده ها برای جلوگیری از حملات اسیدی به دندان ها و حفظ سلامت دندان ها مسواک بزنید یا دهان خود را با آب بشویید تا عاری از ذرات غذا شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درمان های لکه‌های سفید دندان را بخوانید.
نقش تغذیه در تکامل دندان چیست؟
نوع تغذیه کودک، تأثیر مستقیمی بر رشد دندانهای کودک و سلامت آنها دارد. رژیم غذایی کودک، باید به گونه ای تنظیم شود که حاوی ویتامینهای ضروری برای رشد استخوانهای بدن آنان باشد. در صورتی که کودکان ویتامینها و مواد مغذی برای رشد استخوانها را به اندازه کافی دریافت کنند، رشد دندان های آنان نیز، مطلوب خواهد بود. (در ادامه مطلب به بررسی ویتامینهای ضروری برای سلامت دندانها خواهیم پرداخت)فارغ از موضوع رشد دندان کودکان، مسأله نگهداری از دندان آنها نیز اهمیت به سزایی دارد. برای نگهداری از دندان کودکان، باید مسواک زدن را از بدو رویش دندانها آغاز کنید.
معرفی مواد غذایی مضر برای سلامت دندان ها
برخی از مواد غذایی مضر برای سلامت دهان و دندان به شرح زیر می باشد:
مواد غذایی چسبنده (مانند: کارامل، ژله، کشمش، عسل)
- خوراکی های شیرین (مانند: انواع کیک و کلوچه، آّب نبات، آدامس معمولی)
- نوشابه های گازدار
- نوشیدنی های میوه ای
- مواد غذایی و نوشیدنی های اسیدی (مانند: سس سالاد، لیمو، آب میوه، ترشی و …)
معرفی مواد غذایی مفید برای سلامت دندان ها
قرار دادن انواع تنقلات و نوشیدنی های کم قند نظیر: تخم مرغ، نان، ماست ساده، سبزیجات خام، سیب، انبه، آجیل و … در رژیم غذایی توصیه می شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله از ارتودنسی چگونه مراقبت کنیم؟ را بخوانید.
نکات مهم در تغذیه کودکان
در ادامه به نکات مهم در تغذیه کودکان اشاره خواهیم داشت:
- محدود کردن مصرف غذاهای حاوی قند و شکر (مثل: انواع کیک و شیرینی، شکلات، بیسکویت، آبنبات و …)
- محدود کردن غذاهای اسیدی (مثل: نوشیدنی های گازدار، لواشک و …)
- برای جلوگیری از پوسیدگی از مصرف آدامسهای قندی خودداری کنید. (می توانید از آدامس های بدون شکر و حاوی زایلیتول استفاده کنید.)
- محدود کردن مصرف تنقلاتی مثل: چیپس و پفک
- تشویق کودک برای خوردن صبحانه
- میان وعده کودکان می تواند شامل: ساندویچ های خانگی، نان و پنیر، میوه های تازه، سبزیجات و آجیل باشد.
- برای جلوگیری از ایجاد حفره در دهان ناشی از کمبود آهن و ویتامین های گروه B مواد غذایی مثل گوشت، سبزیجات، اسفناج و غلات را در رژیم غذایی کودک قرار دهید.
- ویتامین C برای سلامت بافت های لثه ضروری است. به همین دلیل باید از میوه هایی مثل توت فرنگی، کیوی، مرکبات، سیب و سبزیجات استفاده کنید.
پیشگیری و مراقبت های خانگی:
- برای سلامت دهان و دندان مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های مضر را محدود کنید.
- بین وعده های غذایی به اندازه کافی آب بنوشید.
- از خوردن غذاهای سرخ شده و نمکی پرهیز کنید.
- به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهید.
- بهتر است دو بار در روز به مدت دو دقیقه با خمیر دندان فلوریسیون و مسواک نرم، مسواک بزنید.
چگونه میتوان از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد؟
رعایت بهداشت دهان و دندان ها
مسواک زدن مکرر و نخ کشیدن، از مهمترین مراقبت های پیشگیرانه هستند. همان طور که مشاهده کردید، تشکیل پلاک، اولین مرحله از پوسیدگی دندان است که با رعایت بهداشت دندان، به راحتی میتوان از آن پیشگیری نمود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله لبخند زیباتر با بلیچینگ دندان را بخوانید.
داشتن رژیم غذایی سالم
داشتن رژیم غذایی سالم و عدم مصرف خوراکیهای مضر (که پیشتر ذکر شد) نقش مهمی در سلامت دهان و دندان ایفا میکند.
مصرف آب برای سلانت دندان ها
مصرف آب و آشامیدنیهای سالم، به میزان مناسب، موجب ترشح کافی بزاق میشود که وظیفه شستشوی طبیعی دندانها بر عهده دارد. خشکی دهان که بر اثر عدم ترشح کافی بزاق، ایجاد میشود، یکی از مهمترین دلایل پوسیدگی دندانهاست.
تعداد دفعات مصرف مواد غذایی
تعداد دفعات مصرف مواد غذایی، در بهداشت دهان و دندان، تأثیرگذار است. بهتر است از مصرف میان وعده های غذایی پرتعداد پرهیز شود و دندانها پس از هر وعده غذایی تمیز شوند.
ظاهر مواد غذایی
شکل و ظاهر مواد غذایی نیز میتواند در پوسیدگی دندانها اثرگذار باشد. همان طور که گفته شد، خوراکیهای چسبنده و جویدنی، میتوانند به سطح دندانها بچسبند و به تشکیل پلاک منجر شوند.بنابراین اگر به مصرف چنین خوراکیهایی علاقه دارید، بهتر است بلافاصله پس از مصرف، دندانها را مسواک بزنید؛ زیرا قوام مواد غذایی و چسبندگی آنها، به آسانی، موجب آسیب دیدگی دندانها خواهد شد.
تغییر رنگ دندان ها
تغییر رنگ دندانها، پس از مصرف برخی مواد غذایی رنگی (مانند پفک، نوشابه و چای) از تأثیرات فوری غذا بر دندانهاست. برای جلوگیری از این تغییر رنگ، بهتر است مصرف مواد غذایی رنگی را محدود کرده و پس ازمصرف این خوراکیها مسواک بزنید.
مصرف مواد غذایی تخمیر شده
مصرف مواد غذایی تخمیر شده، مانند ماست، دوغ، میتواند فضای دهان را اسیدی نموده و مواد معدنی مینای دندان را حل کند. به این فرآیند، فرسایش مینا گفته میشود. این فرآیند به صورت تدریجی و در طول زمان اتفاق میافتد.البته این مواد غذایی تخمیر شده، به لطف خاصیت اسیدی خود، می توانند باکتریهای مضر بدن را از بین ببرند، اما مصرف زیاد آنها به مینای دندان آسیب میرساند.
مصرف داروی جویدنی
مصرف داروی جویدنی میتواند ریسک فرسایش مینا را افزایش دهد. زیرا مصرف داروهای جویدنی، باعث تماس مستقیم مواد شیمیایی و دارویی، با سطح دندانها میشود.
معرفی غذا و نوشیدنی های مفید برای سلامت دندان ها چیست؟
تغذیه نادرست و ناکافی نیز می تواند در طولانی مدت سلامت دهان شما را به مخاطره اندازد. آموزش این که غذاها چگونه سلامت دندان و لثه های شما را تحت تاثیر قرار می دهند اولین گام به سوی تغذیه سالم برای حفظ بهداشت دهان است.
برخی از مواد غذایی تاثیر بدی روی دندانها می‌گذارند و برخی دیگر نه تنها مضر نیستند، بلکه به بهبود و حفظ سلامت دندانها، کمک شایانی می‌کنند که در اینجا به ۸ مورد از آنها می‌پردازیم:
١) چای سبز
چای سبز حاوی پلی‌فنل (یک آنتی‌اکسیدان گیاهی) است که از آسیب دندانها و ایجاد حفره دهانی و بیماری‌های لثه‌ای پیشگیری میکند. چای سبز برای رفع بوی بد دهان نیز موثر است و از رشد باکتری‌هایی که باعث ایجاد این بوی بد می‌شوند جلوگیری میکند. چای سبز، همچنین دارای مقداری فلوراید است که از خراب شدن مینای دندان نیز جلوگیری میکند.
٢) شیر و ماست برای سلامت دندان ها
شیر و ماست بدون مواد شیرین کننده، برای دندان مفید است. آنها دارای اسیدیته پایینی هستند، بدین معنا که از تخریب تدریجی دندان که پوسیدگی نام دارد، پیشگیری می‌کنند. شیر، منبع غنی از کلسیم است که حافظ سلامتی دندان است و همان طور که می‌دانیم، جزء اصلی و مهم دندان و استخوان است.
٣) پنیر
پنیر با کربوهیدرات پایین و کلسیم و فسفات بالا، فواید بسیاری برای دندان دارد. این ماده غذایی، PH دهان را متعادل میکند و به حفظ و بازسازی مینای دندان کمک میکند و با تولید بزاق، باکتری که باعث ایجاد حفره دهانی و بیماری لثه میشود را از بین می‌برد.
۴) میوه‌جات برای سلامت دندان ها
میوه‌های مختلف مانند سیب، توت‌فرنگی، مرکبات بخصوص کیوی، حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C هستند. این ویتامین به منزله سیمانی است که دیواره سلول‌ها را محکم نگه می‌دارد و برای سلامتی بافت لثه از اهمیت خاصی برخوردار است و اگر بدنتان به حد کافی این ویتامین را دریافت نکند، طبق نظر محققان، شبکه کلاژن در لثه‌هایتان از هم فرو می‌پاشد و لثهها مستعد پذیرش باکتری می‌شوند که موجب ابتلا به بیماری پریودنتال می‌گردد.
۵) سبزیجات
کدو حلوایی، هویج، سیب‌زمینی و بروکلی مملو از ویتامین A هستند و برای تشکیل مینای دندان وجود این ویتامین بسیار ضروری است علاوه بر آن سبزیجات ترد، لثهها را تمیز کرده، باعث تحریک آنها نیز می‌شوند.
۶) پیاز
این سبزی، دارای ترکیب ضد باکتری قوی، بنام سولفور(گوگرد) است. طبق نظر محققان، بیشترین خاصیت پیاز، زمانی است که به صورت خام و پوست کنده استفاده شود، البته ممکن است خوشمزه نباشد ولی ضامن سلامتی دندانهای شما خواهد بود.
٧) آب
با نوشیدن آب، کمک می‌کنیم تا لثهها مرطوب بمانند و مواد غذایی که لای دندانها گیر کرده و تجزیه شده و در نهایت باعث بوی بد دهان گشته‌اند، شسته شده و از بین بروند.
۸) آدامس بدون قند برای سلامت دندان ها
عموم مردم بر این باورند که جویدن آدامس برای سلامتی دندان ها مضر است. با این وجود بسیاری از دندانپزشکان به مردم توصیه می کنند بعد از غذا، آدامس های بدون قند بجوند.لازم به توضیح است که در ساخت آدامس های بدون قند، از قندهای مصنوعی مانند آسپارتام و یا گزیلیتول استفاده می شود که جزو شیرین کننده های کم کالری هستند.
فرآیند پوسیدگى دندان با تولید اسید شروع مى شود که ناشى از متابولیسم باکترى ها در پلاک دندانى است. جویدن آدامس بعد از غذا باعث کاهش مقدار اسید پلاک می گردد، لذا از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.پلاک دندان یک توده ی بى رنگ و چسبناک از میکروارگانیسم ها و پلى ساکاریدها است که در اطراف دندان تشکیل مى شود و به دندان ها و لثه مى چسبد. پلاک باعث پرورش باکترى تولید کننده ی اسید در دهان می شود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با اهمیت تغذیه در سلامت دندان ها آشنا شدید.همچنین از مواد غذایی مفید و مضر برای سلامتی دندان آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
برای رشد استخوان و دندان چه بخوریم ؟
ماست قطعا بیش از یکی از غذاهای مفید برای عفونت دندان عمل می کند. زیرا به علت داشتن کلسیم و پروبیوتیک های محافظت شده، دندان ها را از نفوذ حفره، بیماری لثه و حتی تنفس بدبو محافظت می کند.
مشکلات ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان را چگونه برطرف کنیم؟
با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان می توانید برخی از مشکلات مربوط به بهداشت دهان و دندان را برطرف کنید. اگر به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان دچار پوسیدگی دندان شده اید، باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
