کاربرد فناوری نانو در دندانپزشکی و بهداشت دهان و دندان چیست؟ + آیا پوشش نانوذرات از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند؟

تا به امروز، فناوری های نانو و مواد نانو به طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند. از این رو پتانسیل رشد این فن آوری در پزشکی و بهداشت دهان و دندان به حد قابل توجه ای افزایش یافته است. سه زمینه اصلی کاربرد مواد نانو که به طور خاص مورد هدف قرار می گیرند: تشخیص، تجویز دارو و داروهای احیا کننده است.اگرچه پوسیدگی دندان از طریق باکتری ها به وجود می آید اما کشتن تمام باکترهای موجود در دهان ایده جالبی نیست زیرا بعضی از آنها به هضم غذا یاری می نمایند و سودمند هستند.به همین دلیل محققان یک پوشش از نانوذرات ابداع نموده اند که در آینده بدون آسیب به باکتری ها از پوسیدگی در دندان ها جلوگیری می نماید.

---

فهرست مطالب

• هیدروکسی آپاتیت، پرکننده حفره چیست؟
• هیدروکسیاپتایت، از بین برنده باکتری چیست؟
• دی اکسید تیتانیوم ، سفید کننده چیست؟
• آیا پوشش نانوذرات از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند؟
• راههای پیشگیری از پوسیدگی دندان چیست؟
• فیشور سیلانت یا شیارپوش چیست؟
• فیشور سیلانت برای چه افرادی ضروری است؟
• فیشور سیلانت یا شیارپوش دندان چگونه انجام می‌شود؟
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

هیدروکسی آپاتیت، پرکننده حفره چیست؟

هیدروکسی آپاتیت شبکه ای از کلسیم است که به طور طبیعی در دندان ها و استخوان ها یافت می شود. این ماده از درد دندان جلوگیری کرده و به کاهش و رفع حساسیت کمک می کند. با ایجاد روکش بر روی ترک ها و پوشش شود. هیدروکسی آپاتیت همچنین منبعی از یون های کلسیم و فسفات است که همراه با فلوراید به بازسازی سطح دندان کمک می کند.

هیدروکسیاپتایت، از بین برنده باکتری چیست؟

ذرات نانو هیدروکسیاپتایت دارای خواص ضد پوسیدگی هستند، که خطر بیماری لثه و بوی بد دهان ناشی از باکتری های دهان را کاهش می دهد. استفاده آن در خمیر دندان ها تا حد زیادی به تولیدکنندگان کمک می کند که محصول لازم جهت رفع بوی بد دهان را با کیفیت قابل توجه ارائه کنند.

دی اکسید تیتانیوم ، سفید کننده چیست؟

دی اکسید تیتانیوم یک رنگدانه کاملاً سفید است. ضریب شکست بالایی دارد، به این معنی که نور را بازتاب می دهد و یک محصول بسیار سفید ایجاد می کند. دی اکسید تیتانیوم به طور گسترده ای در خمیر استفاده می شود، اما اغلب ذرات مورد استفاده به اندازه کافی کوچک نیستند تا بتوانند به عنوان ذرات نانو تعریف شوند.

سهم بازار خمیردندان و دهانشویه

دکتر رابرت هیل، از دانشگاه کوئین مری لندن، که به تولید خمیر دندان حاوی نانو ذرات هیدروکسی آپاتیت کمک کرد، باور دارد که آن یک محصول بهداشتی و آرایشی است که می بایست روزانه مصرف شود. در بازار امروز محصولات مراقبت از دهان و دندان، بیشترین سهم متعلق به خمیردندان است. ارزش بازار خمیردندان در سال 2018 معادل 26.1 میلیارد دلار برآورد شده است و پیش بینی می شود تا سال 2024 به 37.0 میلیارد دلار برسد.

آینده بهداشت دهان و دندان با فناوری نانو

با توجه به علاقمندی گسترده از ذرات نانو در مقایسه با فناوری های موجود منطقی است در سال های آتی شاهد محصولات آرایشی بهداشتی و دهان و دندان حاوی این فن آوری باشیم. دانش و فناوری نانو در زمینه محصولات بهداشت دهان و دندان به بهبود کیفیت مراقبت و گسترش آن در زمینه داروهای مرطوب کننده، خمیر دندان و دهانشویه کمک می کند. در حال حاضر استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی حاوی ذرات نانو، مانند مواد دندانی حاوی ذرات نانو، دی اکسید تیتانیوم، معمولاً در سلامت پریودنتال استفاده می شوند.

آیا پوشش نانوذرات از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند؟

اگرچه پوسیدگی دندان از طریق باکتری ها به وجود می آید اما کشتن تمام باکترهای موجود در دهان ایده جالبی نیست زیرا بعضی از آنها به هضم غذا یاری می نمایند و سودمند هستند.به همین دلیل محققان یک پوشش از نانوذرات ابداع نموده اند که در آینده بدون آسیب به باکتری ها از پوسیدگی در آن ها جلوگیری می نماید.پوسیدگی زمانی اتفاق می افتد که باکتری های مضر مانند Streptococcus mutans تکثیر می گردد و یک لایه زیستی (یا پلاک) روی دندان به وجود می آورند. در این فرآیند باکتری مذکور اسیدهایی فراوری می نماید که مینای دندان را حل می نماید.

پیش از این متخصصان از موادی مانند اکسید روی، اکسید مس و نقره برای از بین بردن این میکروب ها استفاده کردند اما متاسفانه این مواد باکتری های مفید را نیز نابود می نمایند.اکنون گروهی از محققان دانشگاه ایلینوی بر متوقف کردن فرآیند ایجاد لایه توسط میکروب ها بدون آسیب رساندن به آنها تمرکز نموده اند. آنها به رهبری دکتر راسل پیزاونتو تاثیرات نانوذرات ساخته شده از اکسید سریم را برای این منظور آنالیز کردند.

تحقیقات قبلی نشان داده بود چنین ذراتی از ایجاد لایه مذکور جلوگیری نمی نماید و در بعضی موارد حتی آن را بیشتر می نماید:

اما محققان دانشگاه ایلینوی می دانستند ویژگی های نانوذرات اکسید سریم به طور کلی با توجه به شیوه فراوری آنها مشخص می گردد. به همین دلیل آنها نانوذرات اکسید سریم را با شیوه ای متفاوت و از حل کردن سریک آمونیوم نیترات یا نمک های سولفات در آب ساختند.

طی پژوهش در صفحات پلی استیرن یک واسطه رشد حاوی Streptococcus mutans قرار داده شد و در مرحله بعد شکر افزوده شد و از باکتری مذکور برای ایجاد لایه هایی زیستی یا پلاک استفاده شد. هنگامیکه محلول ذرات اکسید سریم به صفحات افزوده شد، فراوری لایه های مذکور به میزان 40 درصد کاهش یافت.به طور متضاد استفاده از نیترات نقره (یک ماده ضدپوسیدگی) تاثیری بر رشد لایه مذکور در همین شرایط را نداشته است.البته این نتایج اولیه تحقیق است و نتایج نهایی بعد از کامل شدن تحقیق اعلام می گردد.

راههای پیشگیری از پوسیدگی دندان چیست؟

با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور مرتب، دریافت فلوراید کافی، استفاده از خمیر دندان مخصوص یا دهانشویه و محدود کردن مصرف مواد غذایی اسیدی می‌توان تا حدی از پوسیدگی آنها جلوگیری کرد. اما برخی علی‌رغم رعایت تمام این نکات بیش از دیگران مستعد پوسیدگی دندان هستند و به کمک و راه‌حل‌های تخصصی‌تر نیاز دارند .

فیشور سیلانت یا شیارپوش چیست؟

شیارپوش دندان یا سیلانت (sealant) به پوشش پلاستیکی گفته میشود که بر روی سطح جونده دندانهای عقبی دائمی (مولر و پره مولر) قرار داده میشود تا از دندانها در مقابل کرم خوردگی محافظت نماید. در واقع سیلانت یا شیارپوش، سطوح جویدن دندان‌های عقبی را صاف می‌کند تا مقاومت بیشتری در برابر پوسیدگی ایجاد شود.

احتمال پوسیدگی دندان با مینای شیاربندی شده بسیار کمتر است، در سال‌های آتی به درمان‌های پرهزینه نیاز پیدا نخواهد کرد و مهم‌تر از هر چیز کودک را دچار درد عذاب‌آور نخواهد ساخت.

فیشور سیلانت برای چه افرادی ضروری است؟

دندان‌های آسیای دائمی کودکان باید به محض در آمدن و قبل از این که مورد حمله پوسیدگی قرار بگیرد، شیاربندی شود.

• نخستین دندان‌های آسیای دائمی یا دندان آسیای ۶ سالگی بین سن ۵ و ۷ سالگی درمی‌آید.
• دومین دندان‌های دائمی آسیا یا دندان آسیای دوازده سالگی در بازه زمانی ۱۱ تا ۱۴ سالگی درمی‌آید.
• دیگر دندان‌های دارای پیت و فیشور نیز به شیارپوشی نیاز دارد.
• نوجوانان و جوانانی که مستعد پوسیدگی دندان هستند نیز باید فیشور سیلانت انجام دهند.

فیشور سیلانت یا شیارپوش دندان چگونه انجام می‌شود؟

سیلانت شبیه به پر کردگی سفید رنگ بسیار کوچک است، اما حتماً باید به کودکان اطمینان خاطر داد که هیچ اتفاقی برای دندان‌شان رخ نداده، دندان کاملاً است و آنچه روی آن می‌بینند، پر کردگی نیست. از آنجایی که عصبی در مینای دندان وجود ندارد، درزبندی مینای دندان بدون درد است و نیازی به تزریق داروی بی‌حسی ندارد.دندانپزشک ابتدا دندان‌(های) مورد نظر را معاینه می‌کند و اگر کوچکترین اثری از پوسیدگی ببیند، آن را برمی‌دارد. سپس آن را به طور کامل با خمیر و مسواک چرخشی می‌شوید و خشک می‌کند.

سپس برای این که سیلانت بهتر به دندان بچسبد، محلولی اسیدی روی ناحیه شکافهای سطح جونده دندان به مدت چند ثانیه زده می‌شود که سطح آن را اندکی زبر می‌کند. این کار باعث میشود نواحی میکروسکپی کوچکی ایجاد شده و سطح دندان در مقیاس میکروسکپی زبرتر و ناهموارتر از مینای اطراف شود (با میکروسکوپ میتوانید زبری ایجاد شده را مشاهده کنید). سطح زبر شده و نواحی میکروسکوپی کمک میکنند شیار پوش بهتر به دندان چسبیده و محکم شود.

دندان مجدداً شستشو داده و خشک می‌شود. سپس دندانپزشک سیلانت مایع را روی دندان می‌کشد که پس از حدود یک دقیقه یا در صورت لزوم با استفاده از اشعه مخصوص سفت می‌شود. به همین سادگی در برابر پوسیدگی مقاوم می‌شود.گاهی اوقات نیز از سیلانت دو ترکیبی استفاده میشود که سخت شدن آن نیازی به نور ندارد. همین که مواد سفت شدند، تبدیل به یک پوشش پلاستیکی محکم بر روی دندانها میشوند که میتوانید همانند سطح دندان طبیعی از آن برای جویدن استفاده کنید.

سخن پایانی

شما دراین مقاله با فناوری نانو در دندانپزشکی آشنا شدید.همچنین از جلوگیری پوشش نانوذرات از پوسیدگی دندان آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول