سخت‌ترین ماده در بدن انسان، مینای دندان است. مینا از مواد معدنی متعددی تشکیل شده است. مینای دندان برای حفظ استحکام و ترمیم پیوسته در فرآیندی به نام معدنی سازی، دائماً به برخی مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر نیاز دارد. با این حال حتی مقاوم ترین مواد نیز ممکن است مقاومت خود را از دست بدهند. هنگامی که مینای دندان در تماس با اسید حاصل از فعالیت باکتری‌های دهان و یا اسید باقی مانده از نوشیدنی‌های اسیدی مصرف شده قرار می‌گیرد، مواد معدنی از ساختار مینا جدا می‌شوند بنابراین مینا فرسایش یافته و ساختار آن تضعیف می‌گردد.
این باکتری‌ها به سهولت گسترش می‌یابند و از ذرات غذایی باقی مانده در دهان تغذیه می‌کنند. در صورتی که بهداشت دهان را به صورت منظم رعایت نکنید باکتری‌ها به سرعت گسترش یافته و در لایه نازک چسبیده به سطح دندان به نام پلاک، کلونی سازی می‌کنند. به فرآیند تضعیف ساختار مینای دندان به واسطه از دست دادن کلسیم و فسفات در اثر اسید حاصل از باکتری‌ها، کلسیم زدایی گفته می‌شود.
فهرست مطالب
- پلاک دندان چیست؟
- علت ایجاد پلاک دندان چیست؟
- علائم و نشانه‌های رسوب کلسیم چیست؟
- معرفی روشهای از بین بردن رسوبات کلسیم دندان
- چگونه از تجمع کلسیم دندان جلوگیری کنیم؟
- آیا کلسیم زدایی دندان‌ها را می‌توان درمان کرد؟
- اگر پلاک دندان از بین نرود چه می شود؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
پلاک دندان چیست؟
پلاک دندان یک لایه یا قشر نازک و چسبناک است که روی دندان هایتان می چسبد و میلیون ها باکتری را در بر می گیرد. اگرپلاک ها از طریق مسواک زدن مرتب و استفاده از نخ دندان تمیز نشوند، باکتری های موجود در پلاک سبب پوسیده شدن دندان ها و بروز بیماری های لثه می گردند.امروزه برای درمان پلاک دندان راه حل های بسیار زیادی وجود دارد و در این مقاله راه های درمان و رفع پلاک دندان را توضیح خواهیم داد.
علت ایجاد پلاک دندان چیست؟
در هنگام غذا خوردن، باکتری ها قند موجود در مواد غذایی را مصرف کرده اسیدی ترشح می کنند که به مینای دندان آسیب می رساند. تکرار حمله های اسید به مینای دندان، آن را از بین می برد. به تدریج حفره ای روی سطح دندان پدید می آید.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آشنایی با اصطلاحات دندانپزشکی را بخوانید.
علائم و نشانه‌های رسوب کلسیم چیست؟
علائم اولیه رسوبات کلسیم عبارتند از:
- رنگ مایل به زرد، قهوه‌ای یا تیره
- احساس بافت یا تیرگی هنگام کشیدن زبان روی دندان‌ها
- بوی بد دهان
- لثه‌های خونی، قرمز یا خونریزی پس از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
در صورت عدم درمان، مشکلات دندانی بسیار جدی‌تری که می‌توانند ایجاد شوند، عبارتند از:
- التهاب لثه
- عفونت لثه
- حفره‌ها
- از دست دادن دندان
- آبسه دندان
معرفی روشهای از بین بردن رسوبات کلسیم دندان
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌تواند بیشتر پلاک‌ها را از بین ببرد و به جلوگیری از تشکیل رسوبات کلسیم کمک کند. با این حال، پس از تشکیل آنها، فقط دندانپزشک می‌تواند آنها را حذف کند. دندانپزشکان برای از بین بردن جرم دندان به چندین روش متکی هستند:
جرم‌گیری: استفاده از ابزارهای تخصصی برای حذف فیزیکی رسوبات کلسیم و پلاک از روی دندان است. امروزه اغلب از اسکرابرهای اولتراسونیک استفاده می‌کنند. ابزارهایی که با سرعت بسیار بالایی می‌لرزند و برای از بین بردن جرم آب شلیک می‌کنند.
پولیش: پس از جرم‌گیری و تمیز کردن دندان‌ها، دندانپزشک نواحی ناهموار مینای دندان را صاف می‌کند و تمیزی عمیق نهایی را ارائه می‌دهد.
جرم‌گیری و روت پلنینگ: در موارد سخت‌تر، دندانپزشک به کار گسترده‌تری نیاز دارد تا رسوبات کلسیم را در زیر خط لثه و در ریشه دندان‌ها و اطراف استخوان جذب کند. این کار تهاجمی‌تر، همچنین به عنوان تمیز کردن عمیق شناخته می‌شود، نیاز به بی‌حسی موضعی دارد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله مشکلات شایع دندان مصنوعی را بخوانید.
چگونه از تجمع کلسیم دندان جلوگیری کنیم؟
کلید جلوگیری از رسوب کلسیم، بهداشت مناسب دندان است. مراقبت منظم و موثر از دندان‌ها می‌تواند پلاک را از بین ببرد و از تبدیل شدن آن به جرم جلوگیری کند.
- مسواک زدن صحیح: حداقل دو بار در روز، هر بار به مدت دو دقیقه، به طور کامل و مناسب مسواک بزنید.
- نخ دندان کشیدن: حداقل روزی یک بار نخ دندان بکشید. در حین بیرون کشیدن غذا و پلاک از سطوحی که مسواک زدن به آنها دسترسی ندارد، ملایم اما دقیق باشید.
- عادات غذایی: یک رژیم غذایی متعادل به سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند. کاهش تنقلات بین وعده‌های غذایی و مطمئن شدن از مسواک زدن بعد از آن در صورت انجام نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. دوری از نوشابه‌های شیرین، آب‌نبات یا سایر شیرینی‌ها نیز فوایدی دارد.
- ویزیت منظم دندانپزشکی: حتی یک سطح عالی از بهداشت دهان و دندان نمی‌تواند از تشکیل رسوبات کلسیم در نواحی خاص جلوگیری کند. شما باید دو بار در سال ویزیت شوید.
آیا کلسیم زدایی دندان‌ها را می‌توان درمان کرد؟
متأسفانه کلسیم زدایی و لکه های سفید دندان معمولاً دائمی و ماندگار هستند. اما روش‌هایی برای کمک به درمان و ترمیم کلسیم زدایی وجود دارد که ضمانتی بر کارایی آنها نیست. در هر صورت اکیداً توصیه می‌شود در صورت کلسیم زدایی دندان‌ها، به دندانپزشک مراجعه کنید.
بهترین راه درمان نواحی کلسیم زدایی دندان، فرآیند معدنی سازی مجدد دندان است. در این فرآیند مواد معدنی لازم به مینای دندان باز می‌گردد. رعایت بهداشت دهان و جرم گیری در مطب دندانپزشکی به زدودن پلاک و باکتری‌ها کمک کرده و به بزاق دهان امکان می‌دهد به شکل طبیعی فرایند معدنی سازی مجدد دندان‌ها را تحریک و تقویت نماید. همچنین با فلوراید درمانی دندان‌ها به واسطه خمیر دندان حاوی فلوراید، دهان‌شویه فلوراید و یا درمان‌های فلوراید در مطب دندانپزشکی می‌توان به افزایش مقاومت مینا در مقابل اسید کمک کرد.
اگر چه معدنی سازی دندان می‌تواند تا حدی کلسیم زدایی را جبران نماید اما این کار به شکل کامل انجام نمی‌شود. اغلب سطح دندان‌ها شروع به معدنی سازی مجدد می‌کند، اما در بخش‌های عمیق‌تر دندان، ممکن است نواحی کلسیم زدایی باقی بمانند و لکه های سفید عمقی در دندان باقی بگذارد. بهترین راه مقابله با کلسیم زدایی دندان، پیشگیری است.
اگر پلاک (کلسیم) دندان از بین نرود چه می شود؟
پلاکی که با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان از بین نرود، به مرور زمان به ماده ی سختی به نام جرم دندان تبدیل می شود. تجمع جرم در پایه دندان ها مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را دشوار می سازد.
با افزایش تعداد باکتری ها و تشکیل جرم و پلاک بیشتر، بافت لثه قرمز رنگ، متورم شده و درهنگام مسواک زدن خونریزی می کند. این عارضه ژنژویت نامیده می شود، یعنی مرحله ی مقدماتی بیماری های لثه یا بیماری های پریودنتال (بافت نگه دارنده دندان ها)
ژنژویت را می توان با مسواک زدن مرتب و رعایت بهداشت دهان و دندان درمان کرد اما اگر درمان نشود، پیشرفت کرده و به بیماری پریودنتیتیس تبدیل می گردد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله کاربرد فناوری نانو در دندانپزشکی را بخوانید.
پریودنتیتیس شدید ترین شکل بیماری لثه هاست یعنی زمانی که عفونت باکتریایی بافت لثه و استخوان های نگه دارنده ی دندان را درگیر کرده باشد. لثه ها پس رفته یا از روی پایه دندان عقب می رود. در بد ترین حالت این بیماری، استخوان های نگه دارنده دندان هم تحلیل رفته و منجر به افتادن دندان می شود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با پلاک دندان آشنا شدید. همچنین از روشهای جلوگیری از کلسیم زدایی دندان آشنا شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
علت اصلی سیاه شدن دندان چیست؟
رنگ سفید دندان های ما به لطف وجود کلسیم در لایه سطحی دندان، یعنی مینای دندان است. کلسیم عنصر مهمی در سلامت کل بدن خصوصا دندان هاست. جالبه که بدونید99 درصد از ذخایر کلسیم بدن در استخوان‌ها و دندان‌ها قرار دارد. حالا اگر به دلایلی مثل رژیم غذایی نامناسب، کلسیم بدن کم شود، سلامت استخوان ها و دندان ها به خطر می افتد و ایجاد مشکلاتی در استخوان فک، بیماری های لثه، لق شدن دندان و البته سیاه شدن دندان خطراتی است که ممکن است متوجه شما باشد.
علت سیاه شدن ریشه دندان چیست؟
در صورتی که سیاهی به ریشه دندان رسیده باشد، می تواند نشانه پوسیدگی و عفونت دندان باشد. برای درمان این مشکل باید دندانپزشک، ابتدا سیاهی را تراشیده، دندان را عصب کشی کرده و آن را در نهایت پر کند.
