مهم ترین دلیل مکیدن انگشت نوزاد، آرامش بخش و تسکین دهنده بودن این کار برای اوست. این عمل کودک کاری است که احتمالا از دوران جنینی و داخل رحم نیز آن را انجام می داده است. اما علت انگشت خوردن کودک سه ساله، علت انگشت خوردن کودک چهار سال، و به طور کلی دلایل انگشت مکیدن کودک در سنین بالاتر از شیرخوارگی چیست؟ اگر کودک دلبند شما هم عادت به مکیدن انگشت دارد، جای نگرانی نیست. در این مقاله با ما همراه باشید تا پاسخ سوالات خود را در این زمینه بیابید.
علل مکیدن انگشت
علل مکیدن انگشت شست را می‌توان در دو گروه زیر جای داد:
- روانی: برخی متخصصین معتقداند که کودک در زمان احساس ناامنی، تنهایی یا اضطراب شروع به مکیدن انگشت می‌کند و این کار منشأ روانی دارد.
- عادتی: مکیدن انگشت شست گاهی فقط یک عادت است که شاید در ابتدا دلیلی داشته است، اما پس از مدتی تبدیل به یک عادت شده است.
همچنین گفته می‌شود که کودکان به دلایل زیر نیز انگشت خود را می‌مکند:
- گرسنگی
- ترس
- بی‌قراری
- ساکت بودن
- خواب‌آلودگی
- بی‌حوصلگی
- اضطراب
چه زمانی باید برای ترک عادت مکیدن انگشت اقدام نمود؟
مکیدن انگشت شست معمولاً تا زمان درآمدن دندان‌های دائمی نگران کننده نیست؛ اما پس از آن بر سقف دهان (کام) یا مرتب بودن دندان‌ها اثر می‌گذارد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ترومای دندان کودکان را بخوانید. اگر کودک انگشت را با شدت مک بزند، بیشتر از حالتی به دندان‌ها آسیب وارد می‌شود که کودک صرفاً انگشت را بی حرکت در دهان قرار دهد.
پیامدهای مکیدن پیوسته انگشت یا پستانک
مشکلات دندانی ناشی از مکیدن انگشت شست ممکن است شامل موارد زیر باشند:
پوسیدگی دندان
بسیاری از والدین سعی می‌کنند تا فرزندشان را با آغشته کردن پستانک به عسل یا خوراکی شیرین دیگری آرام کنند. باکتری‌های دهان از مواد قندی تغذیه می‌کنند و اسیدهای مخربی را تولید می‌کنند. این اسیدها به مینای دندان حمله می‌کنند و در نتیجه دندان کودک دچار پوسیدگی یا کرم خوردگی می‌شود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره دندان شیری را بخوانید.
اختلال فک
پستانک در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف وجود دارد که اکثر آن‌ها مناسب نگه داشتن در دهان نیستند. بنابراین میکدن پستانک یا انگشت شست به مرور باعث بروز اختلال در فک‌های در حال رشد می‌شود.
باریک شدن کام
ساختارهای داخل دهان در دوران کودکی بسیار منعطف هستند؛ بنابراین مکیدن طولانی مدت پستانک یا انگشت شست باریک شدن سقف دهان را در پی دارد؛ چون کام منعطف شکل شیء مکیده شده را به خود می‌گیرد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوایند مقاله فضا نگهدارنده دندان کودکان را بخوانید.
باریک شدن کام به نوبه خود عوارض دیگری را در دندان‌های در حال رشد ایجاد می‌کند.
کج شدن دندان
دندان در حال رشد به دلیل مکیدن انگشت شست و پستانک کج می‌شود و ظاهر نازیبایی پیدا می‌کند. به علاوه مکیدن شست و پستانک در سنین بالاتر احتمال نیاز به ارتودنسی را افزایش می‌دهد. شایع‌ترین نشانه‌های دندانی مربوط به مکیدن اشیاء غیرخوراکی عبارت است از:
- اپن بایت دندان‌های پیشین: دندان‌های نیش فک بالا و پایین هنگام بستن دهان به خوبی روی هم قرار نمی‌گیرد.
- حرکت کردن دندان‌های نیش: دندان‌های نیش از محل صحیح و مناسب خود خارج می‌شوند.
- تنگ شدن فک بالا (ماگزیلاری): سخت کام در نتیجه فشار داخلی ناشی از مکیدن و فشاری که زبان به سخت کام وارد می‌کند و آن را به طرف کام می‌راند، باریک می‌شود.
چگونه اعتیاد به مکیدن انگشت کودک را درمان کنیم؟
اقدامات ساده درمانی برای پیشگیری از مکیدن انگشت کودکان در منزل وجود دارد اما اگر فرزند شما حدود 4 سال یا بیشتر سن داشته باشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید، احتمال دارد حتی وی، کودک شما را به دندان پزشک و یا روان شناس ارجاع دهد. در سن 3-4 سالگی، مکیدن انگشت در بسیاری از کودکان فاصله ای بین دندان های فوقانی و تحتانی ایجاد می کند و رشد فک آن ها را تغییر می دهد، که اغلب باعث ایجاد مشکل در گفتار می شود. عضلات زبان آن ها به درستی رشد نمی کنند. پس بهتر است در این سن به دنبال و ترک عادت کودک خود باشید.
زمان های مکیدن انگشت کودک را بشناسید
تماشای تلویزیون و خوابیدن دو زمان معمولی هستند که بچه ها به عادت های مکیدن خود باز گردند. زمان های مکیدن را مشخص کرده و سپس به فرزندتان کمک کنید تا این عادت را کنار بگذارد. اگر کودک در هنگام تماشای تلویزیون انگشت خود را می مکد، هر 5 یا 10 دقیقه تلویزیون را خاموش کنید.
از توضیح دادن به کودک امتناع نکنید!
همیشه با کودک خود صحبت کنید و توضیح دهید که چرا مکیدن انگشت یک عادت بد است.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فلوراید تراپی دندان کودکان را بخوانید.
صحبت کردن به تنهایی معمولاً عادت را برطرف نمی کند، اما می تواند به فرزند شما کمک کند تا تصمیم بگیرد که این عادت را ترک کند. انگیزه مثبت دادن برای ترک این عادت نیمی از درمان است.
برخی از مواردی که باید در مورد کودک خود صحبت کنید، عبارتند از:
- میکروب ها، مکیدن شست میکروب ها را در بدن منتشر و شما را بیمار می کند.
- تمسخر، بچه های دیگر فکر می کنند شما هنوز کودک هستید و احتمال دارد شما را تمسخر کنند.
- دندان ها، مکیدن انگشت، دندان ها را به جلو هل می دهد و ممکن است به بریس احتیاج داشته باشید.
- گفتار، تا زمانی که انگشت شست خود را می مکید، نحوه صحبت کردن شما سخت و شاید خنده دار به نظر برسد.
حواس کودک را از انگشت مکیدن پرت کنید
شما برای پیشگیری از انگشت مکیدن کودکان در خانه می توانید قوانینی را تنظیم کنید که حواس کودک خود را از مکیدن انگشت پرت کند. بهتر است زمان و مکان هایی که فرزند شما فرصتی برای مکیدن شست خود پیدا می کند را شناسایی و آن ها را محدود کنید و از بین ببرید. از بین بردن زمان، مکان و حتی فرصت مکیدن، کمک می کند حتی کودک شما پتو یا وسایل دیگری را که جایگزین انگشت خودش می کند را کنار بگذارد.
تنبیه کردن کودک ممنوع!
فرزند خود را به خاطر مکیدن انگشت مورد سرزنش و تنبیه قرار ندهید. سرزنش و تنبیه فقط باعث کاهش عزت و اعتماد به نفس وی خواهد شد.
راه‌های درمانی دیگر
- دستکش دست کودک کنید یا انگشت شست‌اش را با نوار چسب یا پارچه بپوشانید تا به کودک یادآوری کند که نباید انگشت‌اش را بمکد.
- ماده بدمزه‌ای را روی انگشت شست بزنید تا کودک لذتی از مکیدن نبرد. محصولاتی برای این کار تولید شده است، اما بسیاری از والدین با استفاده از سرکه نیز به موفقیت رسیده‌اند.
- Nipit Hand Stopper: این وسیله در اصل نوع پیشرفته‌تری از باند کشی است که اجازه نمی‌دهد آرنج آن‌قدر خم شود که کودک بتواند انگشت را به دهان ببرد. بستن این وسیله آسان‌تر و درآوردن آن سخت‌تر از باند کشی است. بسیاری از والدین فقط با استفاده از این وسیله موفق به ترک عادت فرزندشان می‌شوند و به وسیله دیگری نیاز پیدا نمی‌کنند.
- دندانپزشک استفاده از گارد دهانی مخصوص یا وسایل دیگر را در بعضی شرایط توصیه می‌کند.
- اگر کاملاً مستاصل شدید و مشکلات گفتاری یا دندانی نیز در فرزندتان بروز یافت، بهتر است به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا درمان لازم با وسایلی مانند بریس ثابت سقف دهان انجام شود.
سخن پایانی
در این مقاله درباره عادت مکیدن انگشت یا پستانک در کودکان صحبت کردیم. به یاد داشته باشید اگر نگران تأثیر مکیدن انگشت شست روی دندان‌های کودک خود هستید با دندانپزشک مشورت کنید. برای برخی از کودکان، ترک این عادت دشوار است. سعی کنید نگرانی به خود راه ندهید. فشار بیش از حد به کودک برای متوقف‌کردن این عادت، تنها باعث تأخیر در روند ترک آن می‌شود. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.